Çocukların sözünü dinleyen, sorularına cevap veren, oyunlar oynayan, kibar dille konuşan, zararlı olmayan davranışlarda isteklerini yerine getiren ebeveyn, ilerde ilgili ve merhametli çocuklar büyütmüş olurlar.

Sağlıklı çocuk yetiştiriciliğinde belli başlı ilkelerin aşırı sert veya gevşek uygulanması çocuk gelişiminde olumsuz etkilere sahiptir. Bu etkileri dört başlık altında inceleyebiliriz.

Bunlar, 1) Sorumluluk ve özgürlük, 2) Tutarlılık, 3) Güven ve kaygı, ilgi ve öfkedir. Bu ilkelerin uygulanmasında geçmiş ile günümüz arasında bazı farklar vardır. 

Genelde ebeveynler anne ve babalarından edinmiş olduğu tecrübelere binaen çocuklarına yaşamış oldukları kötü tecrübeleri yaşatmamayı arzu ederler veya yaşayamadığı, hayallerine ulaşamadığı başarılarını çocuklarında görmek isterler.

Geçmişte baskı altında yetişmiş anne ve baba, çocuğuna daha rahat bir hayat imkânı sunmak ister. Eğer fakir yaşamışsa çocuğun daha varlıklı yaşamasını sağlamaya çalışır. Bunun sonucun da ise çocuk kötü tecrübeler edinmediğinden ve insanoğlunun her zaman daha iyileri istemesi sonucu tatminsiz, tecrübesiz çocuklar yetişir.

Yok eğer ebeveyn rahat bir ortamda yetişmişse bu seferde rahatlığın vermiş olduğu kötü tecrübelerin tehlikesinden çocuğunu korumak ister. Bunun sonucunda ise çocuğunu disiplinli yetiştirir.

Oysa her şeyde olduğu gibi çocuk yetiştirirken de ortayolu tutmak en doğru olanıdır.

Yazımızın başımızda ifade etmiş olduğumuz üzere çocuk üzerinde ebeveyn davranışını 4 başlık altında kısaca temas edeceğiz.

Güven ve kaygı: Genelde takıntılı ebeveynler çocuklarına karşı daha korumacı davranabilmektedir. Bunun sonucunda ise çocuk anne babaya bağımlı olabiliyor. Yine daha umursamaz dediğimiz ebeveynlerde ise çocuk aşırı özgüvenli, hırçın, yaramaz olabilmekte.  Ortayol ise kendi yeteneğini geliştirecek ve kendisini ifade edecek noktalarda çocuk özgür bırakılması, kendisine ve topluma zarar verecek davranışlarda ise eğitim psikolojisinde ifade edilen ikincil tür ceza uygulanmasına gidilmelidir.

Sorumluluk/Özgürlük: Diğer bir davranış kategorimiz ise özgürlük ve sorumluluktur. Çocuğa küçük yaştan itibaren yaşının kaldırabileceği sorumluluklar vermek, ilerde girişimcilik noktasında büyük avantajlar sağlar. Sorumluluk verilmeyen çocuk pasifleşir. İlerde sorunlar yaşayabilir.

Tutarlılık: Ebeveyn bir gün kızdığına diğer gün gülüyorsa, bir gün izin verdiğine diğer gün izin vermiyorsa, çocuğa dediğini kendisi yapmıyorsa, kardeşler arası adaleti sağlamıyorsa, çocuğun gözünde tutarlı olmaz. Bu da çocuğun ebeveyni örnek almasını engeller.

İlgi ve öfke: Gözlemlediğim kadarıyla ki bilimsel çalışmalar da bu minvaldedir; sevgi ile büyüyen çocuklarda vicdan, merhamet, karşısındaki kişinin duygularını önemseme gibi hasletler oluşurken; öfkeli ebeveynlerin elinde büyüyen çocuklar, içine kapanık, bencil, duygularını ifade edemeyen kişiler oluyorlar. Çocukların sözünü dinleyen, sorularına cevap veren, oyunlar oynayan, kibar dille konuşan, zararlı olmayan davranışlarda isteklerini yerine getiren ebeveyn, ilerde ilgili ve merhametli çocuklar büyütmüş olurlar.