Aşırılıkların etkisi
Aşırı borçlanma, aşırı inşaat ve kapasite fazlası hem Çin'in içinde hem de dışında sorunlar yaratıyor. Dünya'nın ikinci büyük ekonomisi olan Çin, şimdiye kadar yaşanan en büyük emlak balonunun patlamasıyla boğuşuyor. Çin'in ABD'yi geçip dünyanın en büyük ekonomisi olma hedefi, eğer gerçekleşirse, Pekin'in beklediğinden on yıllarca daha sürebilir. Çin ekonomisi bugün, boş veya tamamlanmamış milyonlarca apartman bloğu, yerel hükümetleri zorlayan trilyonlarca dolarlık borç ve dünya çapında ticaret gerilimlerini ateşleyen aşırı sanayi üretimiyle yük altında.
Güçlü yönler
Çin hâlâ küresel üretimde hâkim durumda ve elektrikli araçlar ve yenilenebilir enerji gibi yeni teknolojilerde güçlü konumlara sahip. Politika yapıcılar, geçmiş krizleri yönetme konusunda başarılı oldular ve ekonomiyi desteklemek için cesur yeni teşvikler hazırlıyorlar. Yine de Çin ekonomisini sarsan aşırılıkların ölçeği, yeni bir ticaret savaşının yaklaştığı tehlikeli durumu gözler önüne seriyor.
Tarihi servet kaybı
Çin'in emlak çöküşü, 2021'den bu yana Çin hane halkı servetinin yaklaşık 18 trilyon dolarını yok etti. Bu rakam, 2008-09 finansal çöküşünde Amerikalıların yaşadığı kayıpları aşıyor. Bu darbe, Pekin'in Covid-19 pandemisine ağır müdahalesiyle birlikte, Çinli tüketicilerin neden serbestçe harcama yapmadığını açıklıyor.
Ertelenmiş kader
Çin'in hızlı büyümesi, yıllardır, tahmincilerin Çin'in dünyanın en büyük ekonomisi olarak ABD'yi geçeceğini beklemelerine neden oldu. 2019 kadar yakın bir tarihte, bazı tahminciler Çin'in GSYİH'sinin 2030 civarında ABD'yi geçmesini bekliyordu. Bugün ise küresel ekonomiyi güçlendiren ABD iken, Çin duraksayan büyüme ile mücadele ediyor. Artık çok az kişi, Çin'in yüzyıl ortasından önce ABD'yi yakalayacağını düşünüyor.
Zaman bombası
Çin aynı zamanda ekonomik canlılığını yeniden kazandırmayı zorlaştıracak demografik rüzgarlara da karşı karşıya. Çin'in çalışma çağındaki nüfusu azalıyor ve bu durum ekonomik yükselişini sağlayan demografik avantajı tersine çeviriyor.
Her yerde aşırılık
Çin ekonomisi onlarca yıl boyunca büyük yatırım seviyeleri ile güçlendirildi. İlk başta, bu modern altyapı sağladı ve Çin'in üretim motorunun ve mega kentlerinin genişlemesini tetikledi. Ancak bu stratejiyi yıllarca sürdürmek, bugün Çin'i devasa borçlar, gereksiz apartmanlar ve sanayi kapasitesi fazlası ile kuşatmış durumda.
Borçlar
Çin'de hükümet, hane halkı ve şirketlerin borçlanması, yıllık GSYİH'sinin %300'üne yaklaşıyor. Yerel hükümetlerin "gizli" borçlanması—yerel yönetim finansman araçları olarak bilinen opak yatırım şirketleri tarafından onların adına tutulan borçlar—büyük bir sorun teşkil ediyor. Bazı ölçütlere göre, bu borçların ölçeği ve bunların yükü, ABD'nin finansal kriz öncesi döneminde veya Avrupa'nın on yıl önceki borç krizinin derinliklerindeki durumundan daha da ciddi.
Emlak
Çin'in emlak patlaması tarihte eşi benzeri görülmemiş bir şeydi. Ve fakat şu anki çöküş de öyle. 2020'de hükümet balonunu dizginlemek için adımlar attığından bu yana yeni inşaat ve satışlar büyük ölçüde azaldı. Satın alma kısıtlamalarını hafifletme ve potansiyel alıcılara ucuz kredi sunma önlemlerine rağmen, piyasayı istikrara kavuşturmakta zorlanıyor. Kasım sonundaki son tahminlere göre, Çin'de yaklaşık 80 milyon boş birim var, bu da tüm ABD'nin toplam konut stokunun yarısına eşdeğer.
Sanayi kapasitesi fazlası
Yavaşlayan ekonomiye tepki olarak ve Çin'i teknolojik bir dev haline getirmek için, lider Xi Jinping Çin'in zaten büyük olan fabrika sektörüne olan yatırımları devam ettiriyor. Sonuçta, sanayi kapasitesinde yaşanan artışlarlala ve iki yıllık düşen fiyatlarlarla beraber, Çinli üreticilerin artık satamayacakları mallar için yurtdışında alıcı bulmaya çalıştıkları bir noktaya gelindi. Bu durum, ABD liderliğindeki Batı ve Brezilya ve Hindistan gibi yükselen pazarlarla ticaret anlaşmazlıklarına da yol açmakta...
The Wall Street Journal/Jason Douglas
