Orta Amerika ülkesi El Salvador’un ilginç Cumhurbaşkanı Nayib Bukele, Türkiye’ye iki günlük resmi bir ziyaret gerçekleştirdi ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. Bu, Türkiye’nin Latin Amerika’ya yönelik açılımının devam ettiğini gösteriyor. Bölge sakinlerinin Türkiye’ye bakışı dolayısıyla Türkiye uzun süre sonra hızlıca bölgede etkinliğini artırdı. Bu ziyaret, 72 yıllık Türkiye-El Salvador diplomatik ilişkilerinde Türkiye’ye yapılan ilk devlet başkanı ziyareti olma özelliği taşımaktadır. Bilindiği üzere, Latin Amerika’nın en genç devlet başkanlarından biri olan Nayib Bukele, ilginç devlet yönetimi tarzı ve bitcoini ulusal para birimi olarak kullanmaya başlamasıyla tüm dünyaya adını duyurdu. Israrla Türkiye’ye gelmek istedi ve açıkçası kendi ülkesi adına çok değerli kazanımlar ile ülkesine geri döndü.

Tarihi ziyaret ile birlikte ekonomi, ticaret, savunma, diplomasi ve eğitim alanlarında anlaşma imzalandı. İki ülke arasında, 2020 yılında 27 milyon dolar olan, 2021 yılında da 50 milyon dolara yükselen ticaret hacminin, 2022 yılı sonunda 100 milyon doları geçmesi plânlanıyor. Bu hızlı büyüyen ticaret hacmi yeni bir hedefi beraberinde getirdi. Ziyaret sonrası 5 yıllık süreçte 500 milyon dolar ticaret hacmine ulaşmak istenilmektedir.

Bukele, Ankara’da Erdoğan ile görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında “Türkiye’nin yardımıyla jeotermal santral kuracağız. Türk şirketlerinden, askeri teçhizat almak istiyoruz ve ayrıca Türk teknolojisine sahip bir uydu yapmak istiyoruz.” dedi. Nitekim El Salvador limanlarına yatırım, jeo-termal santral inşası, uydu yapımı, kanal inşası ve askeri teçhizat satın alınması gibi önemli projeler konusunda mutabakata varıldı. Bu gelişmelerin akabinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bir müjde verdi. Çavuşoğlu, “Türkiye’nin Latin Amerika’daki büyükelçilik sayısı 17’ye çıktı, 18’inci büyükelçiliğimizi yakın zamanda El Salvador’un başkenti San Salvador’da açacağız” dedi. Ayrıca Çavuşoğlu, “Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) El Salvador ve bölgenin diğer ülkelerinde faaliyetleri artarak devam ediyor. Bu potansiyeli gören Türk Hava Yolları da kargo uçuşlarını artırdı. Dolayısıyla somut adımlar atmaya devam ediyoruz. Bu anlaşmalar ilişkilerimizin bugünkü altyapısını güçlendirirken değişik alanlarda iş birliğimizi daha da artıracaktır.” ifadelerini kullandı. Bu açıklamalar ve gelişmeler Latin Amerika bölgesine daha çok hassasiyet gösterilmesi gerektiğini ve ilişkilerin geliştirilmesi için daha somut adımların atılacağını gösteriyor. Elbette Türkiye, Latin Amerika bölgesine stratejik bir açılım gerçekleştiriyor. Son 15 yılda Latin Amerika ile aramızdaki ticaret hacmi 20 kat arttı. 2002 yılında Ak Parti iktidara geldiğinde Latin Amerika’da yalnızca 6 büyükelçiliğimiz bulunmaktaydı. Ancak bugün yeni açılacak olan El Salvador Büyükelçiliği ile 18’e çıkacak. Bu rakamlar Latin Amerika ile ilişkilerdeki gelişme oranını da göstermektedir.

Bukele’nin Ankara’ya gelmesinin arkasında temelde üç neden vardır. Ankara’da El Salvador Büyükelçiliği’nin açılışını gerçekleştirmek, Türkiye’den ciddi yatırımlar çekebilmek ve elbette bitcoin hususunda Türkiye’yi ikna etmek... Bukele, genç ve akıllı bir devlet başkanı olarak El Salvador’da şimdilerde çok seviliyor. El Salvador’da ve özellikle başkent San Salvador’da önemli yenilikler yaptı. Ulusal medyada çok kez El Salvador’un kurtarıcısı olarak nitelendirildi.

Peki Bukele ile birlikte El Salvador niçin yeni arayışlar ve yeni ilişkiler ihtiyacı içerisine düştü? Başkan Nayib Bukele, özelikle eski ABD Başkanı Donald Trump ile sürdürdüğü yakın ilişkiyi Joe Biden ile devam ettiremedi. Biden’ın başkan olmasından sonra beş Latin Amerika ülkesinde sağcı hükümetler, solculara koltuğu bırakmak durumunda kaldı. Aynı durum Ortadoğu’da birçok ülkede yaşandı. J. Biden, D. Trump’ın kurduğu Suudi Arabistan başta olmak üzere Körfez ülkeleri ile olan güçlü ilişkileri gelir gelmez bozdu. Bu durum Latin Amerika’da da yaşandı. Bu süreç bölgede her geçen gün ABD’nin etkinliğini azaltacak ve farklı alternatif aktörlerin bölgede etkinliğini arttıracaktır. Bölgesel politikalar bağlamında ABD kendi ayağına sıkmaya devam ediyor. Uluslararası bir tecritle karşı karşıya kalan Nayib Bukele’nin, Biden’la arası açık olan Türkiye gibi ülkeler ve Erdoğan gibi devlet başkanlarının kapısını çalmaktan başka çaresi görünmüyor. Bu durum Nayib Bukele’nin farklı alternatiflere yönelmeye devam edeceğinin açık delilidir.

Enflasyon ve döviz krizini bitcoini ulusal para birimi yaparak çözmeye çalışan Bukele, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da bitcoinin reklamını ve propagandasını yaparak ikna etme çabasını ziyaret boyunca sürdürdü. Enflasyon ve döviz krizi yaşayan bir diğer ülke olarak Türkiye’de de son yıllarda kripto paraya olan rağbet giderek artmakta. Bu noktada N. Bukele, absürt bir şekilde Türkiye’nin de bitcoini ulusal para olarak kullanmasını ve ekonomik sorunlarını çözmek noktasında bu yolu izlemesini istediğini belirtmekte. Bukele’nin söylemleri birbiriyle çelişen, bu bakımdan güvensizlik hissi veren biri olduğunu göz önünde bulundurmak gerekir. El Salvador, resmi olarak bitcoini benimsemesinden bu yana neredeyse 12 milyon Euro kaybetti. Üstelik El Salvador, ekim ayındaki tarihi bitcoin yükselişinden yararlandı; fakat Bitcoin’i yasal olarak kabul ettikten sonra ciddi bir ekonomik krizden geçiyor. “Bu reel gerçekler, devlet yönetimi tecrübesi olmayan Çaylak Bukele’ye güvenilir mi?” sorusunu akıllara getiriyor.

Son olarak gelecekte bölgede neler olacak ve Türkiye nasıl bir yol izleyecek sorusu gündemde. Türkiye, Latin Amerika’daki stratejisini Brezilya seçimlerine endekslemiş durumda. Bu bağlamda Şili, Ekvador, Honduras Peru, Arjantin, Meksika ve El Salvador’daki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından ilişkileri güçlendirmeyi hedefliyor. Son dönemde beş Latin Amerika ülkesi sağ hükümetlerden sola geçti. Bu iç gelişmeler kuşkusuz ki dış politikayı da etkileyecektir. Sonuç olarak; Bukele kredi ve finansman ihtiyaçlarını belirtti. Her iki ülke de eğitim, tarım, lojistik altyapı, temiz enerji kaynakları, askeri teçhizat ve havacılık geliştirme konularında anlaşmalar yaptı ve mutabık kalınan işbirliği yaklaşık 100 milyon dolar civarında olacak.