Yerel liderler, Sudan'ın Darfur bölgesinde ülke içinde yerinden edilmiş insanların kaldığı Kalma Kampı’nda ölenlerin isimlerinin yer aldığı el yazması listeler tutuyor. Bir lider, listelerin uzayıp gittiğini ve listelerde çocuk adının olmadığı bir günün bile geçmediğini ifade etti.
Mayıs ayında sadece iki hafta içinde listelerde 28 çocuğun ismi yer aldı. Yerel liderlere göre ölüm nedenleri, yetersiz beslenme ve hastalık.
Bunların arasında, henüz yedi aylıkken şiddetli ishal ve kusma nedeniyle yetersiz beslenmeye bağlı olarak ölen Müşteha adlı bebek de vardı. Ailesinin ilaç alacak parası yoktu ve yiyecekleri tükendikten sonra günde bir öğün, bir kâse yulaf lapasıyla hayatta kaldılar.
Müşteha'nın annesi Meryem Âdem Reuters'a, 14 Mayıs gece yarısı elini kızının kalbine koyduğunu ancak nabzını hissedemediğini söyledi. Elini küçük kızın ağzının üzerine koyduğunda da nefesini hissetmediğini belirten 22 yaşındaki anne, “Nefesi durdu... Kalbi de durdu” dedi.
Nisan ayında Meryem'in teyzesi ameliyat olmasını gerektiren bir sağlık sorunu nedeniyle hayatını kaybetti ve Müşteha ile annesinin teyzesi kampın eteklerindeki aynı mezarlığa gömüldü.
Kalma Kampı çevresindeki mezarlık alanları son birkaç ay içinde hızla genişledi.
Reuters'in uydu görüntüleri üzerinde yaptığı bir analiz, Kalma Kampı’nın güney ucundaki mezarlığın 2024 yılının ilk yarısında, 2023 yılının ikinci yarısına göre 2,5 kat daha hızlı genişlediğini gösterdi.
Sudan, 2023 Nisan ayından bu yana ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında yaşanan ve milyonlarca insanı hem ülke içinde hem de ülke dışında yerinden eden yıkıcı bir savaşın pençesinde.
Savaşın harap ettiği Darfur bölgesinin başka yerlerinde de mezarlık alanları hızla genişliyor.
Halen yüz binlerce kişinin yaşadığı kalabalık Zemzem Kampı’nda, kampın güney ucundaki mezarlık 2024 yılının ilk yarısında, geçen yılın ikinci yarısına göre neredeyse üç kat daha hızlı bir şekilde genişledi.
Şarku’l Avsat’ın aktardığına göre Reuters, Darfur'daki beş yerleşimde son aylarda hızla genişleyen toplam 14 mezarlık tespit etti. Bu mezarlıklarda yeni kazılan mezarlar 2024'ün ilk yarısında, geçen yılın ikinci yarısına göre üç kat daha hızlı büyüdü.
Üstelik bu artış, 2023'ün son altı ayında bölgede haftalarca süren ve çok sayıda kişinin ölümüne yol açan şiddet olayları nedeniyle zaten önemli olan genişlemelerle birlikte oldu.
Hollanda merkezli araştırma enstitüsü Klimmendaal'ın Sudan'da açlığa bağlı ölümlerin yüksek olduğu uyarısında bulunduğu yakın tarihli bir raporun yazarı olan Timmo Gaasbeek, bu mezarların ‘erken bir uyarı’ olduğunu ve ‘savaş uzadıkça sorunun daha da kötüleşeceğini’ bildirdi.
Uydu görüntüleri, Sudan'da açlık ve hastalıkların hızla yayıldığını ortaya koyarken, gıda güvensizliği verileri, bir deri bir kemik kalmış çocukların fotoğrafları ve Darfur'daki 20 topluluktan onlarca insanla yapılan görüşmeler de bu durumu gözler önüne seriyor.
Meryem gibi bu topluluklardaki diğer anneler de çocuklarını besleyemedikleri, onlara sağlık hizmeti ve ilaç sağlayamadıkları için çocuklarının nasıl öldüğünü anlattılar. 30'dan fazla kabile lideri, sağlık görevlisi ve sağlık yetkilisi, yetersiz beslenme ve hastalık nedeniyle ölenlerin sayısında endişe verici bir artış olduğunu ifade etti.
Halk yemek için ağaç yaprağı bile bulamıyor
Sudan'ın Darfur bölgesinde yaşanan iç savaş, insanların açlıkla ölümle yüzleşmesine sebep oluyor. Yerinden edilmiş insanlar, yiyecek bulmakta büyük zorluk çekiyor ve çocukların dahi açlıktan ölmeye başladığı bildiriliyor. Kalma Kampında yaşayan Yakup Muhammed Abdullah Fevri, "Darfur'daki mülteci kamplarında yaşayan çocukların açlığını giderecek ağaç yaprakları ve çekirge bile kalmadı." diyor.
Fevri, çocukların meşe palamudu yaprakları ile çekirgeden yapılan çorbayla beslendiğini ancak artık bu kaynakların dahi tükendiğini belirtiyor. Kadınlar, tecavüz korkusu nedeniyle kamplardan ayrılamıyor ve yiyecek bulma imkanları da kısıtlı hale geliyor.
Uluslararası yardımların ulaşmaması ve güvenlik sorunları, durumu daha da kötüleştiriyor. Dünya Gıda Programı, Sudan'da yaşanan çatışmalar nedeniyle dünyadaki en büyük açlık krizinin yaşanabileceği uyarısında bulunmuştu.
