ABD, Agadez’i resmen terk etti. ABD, Nijer ordusunun 19 Mayıs’ta imzaladığı anlaşma gereğince Nijer’deki 201. üssünden bugün itibarıyla resmen çekildi.
Nijer, ülkesinde ABD’yi istemiyor
Nijer ordusu, Temmuz 2023’te kontrolü ele geçirmesinin ardından, 17 Mart'ta, ABD ile 12 yıl önce imzalanan askeri iş birliği anlaşmasını feshettiğini ilan etmiş ve ABD'li askerlerin bir an evvel ülkeden ayrılması talebinde bulunmuştu. 201 no'lu Hava Üssü'nden çekilmeye yönelik geçiş süreci, ABD ile Nijer'in çekilme şartlarını belirleyen bir belgeyi 19 Mayıs'ta imzalamasıyla başladı. 8 Temmuz Pazartesi günü ise resmen çekildi.
Sahel bölgesindeki ana istihbarat ve gözetleme merkeziydi
Nijer devletinden 10 yıllığına kiralanan; inşaatı ve finansmanı ABD'ye, mülkiyeti ise Nijer ordusuna ait üs; Sahel bölgesindeki ana istihbarat ve gözetleme merkezi olarak kullanılıyordu. Nijer'de yaklaşık 1000 askeri ve Agadez kentinde insansız hava aracı (İHA) üssü bulunan ABD'nin eylül ortasına kadar ülkeden tamamen ayrılacağı duyurulmuştu.
ABD, Orta Afrika’da büyük güç kaybetti
Nijer 201 üssü, yüksek teknolojili uydu iletişim sistemleriyle 2019'dan bu yana hizmet veriyordu. ABD'nin sahip olduğu en büyük ve en pahalı İHA üssü olarak kabul edilen Nijer 201 üssü, ABD'nin Cibuti'deki daimî üssünden sonra Afrika'daki en büyük ikinci üssü konumunda bulunuyordu.
Amerika gidiyor, Rusya geliyor
Darbe öncesinde Nijer, başta Fransa, Avrupa Birliği ve ABD olmak üzere pek çok Batılı ülke ve kuruluşun güçlü bir müttefikiydi. Darbe sonrası Nijer yönetiminin ABD’yi topraklarından atma isteği tıpkı Sudan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Mali ve Burkina Faso'da olduğu gibi doğal olarak, Nijer’i Wagner tarafında konumlandırdı. Bu bağlamda Nijer’in, Rusya destekli Wagner ile yakınlaşması, Rusya’nın jeopolitik çıkarlarına da yanaşması anlamına geliyor. Nijer, petrol ve doğal gaz açısından zengin bir ülke ve bu nedenle, bilhassa Rusya`nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana, enerjiyi Rusya dışındaki kaynaklardan temin etmek isteyen Avrupa ülkeleri için umut verici bir potansiyeldi. Fakat Nijer’in Batı bloğundan uzaklaşıp Doğu bloğuna yanaşması, bir sömürgenin gidip diğerinin geleceğini akıllara getiriyor.
Sahel’de neler oluyor?
Cibuti’den başlayan, ortasında Nijer ve Nijerya’yı bulunduran ve Senegal’de biten “Sehel Bölgesi” bölgedeki maden zenginliği nedeniyle; Fransa, ABD, Çin, Rusya, İngiltere gibi pek çok aktörü bölgede karşı karşıya getiriyor. İngiltere ve Fransa’nın başını çektiği sömürgeci Avrupa devletlerinin desteğiyle kurulan, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğundan (ECOWAS) ayrılma kararı alarak Sahel Devletleri İttifakı'nı (AES) kuran Nijer, Burkina Faso ve Mali, ilk zirvelerini Nijer'in başkenti Niamey'de düzenledi. Mali Cumhurbaşkanı Assimi Goita, Nijer Cumhurbaşkanı Abdurrahmane Tchiani ve Burkina Faso Cumhurbaşkanı İbrahim Traore, Niamey'de zirve dolayısıyla bir araya geldi. Zirvede, 3 ülkeden oluşan "Sahel Devletleri Konfederasyonu'nu" kurmayı öngören ortak bildiri imzalandı, Mali Cumhurbaşkanı Goita da 1 yıllığına AES'nin dönem başkanı seçildi.
