Rusya ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkelerinin dışişleri bakanları, 6. Stratejik Diyalog Toplantısı çerçevesinde Rusya'nın başkenti Moskova’da uzun görüşmeler gerçekleştirdiler.
Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un toplantının açılış konuşmasında, ülkesinin KİK ülkeleriyle her alanda diyaloğu geliştirmeye ve iş birliğini güçlendirmeye önemi verdiğini vurguladı.
Lavrov, ‘Rusya ve KİK ülkelerinin stratejik ve metodik bir temelde iş birliğini geliştirmek için tüm yeteneklere sahip olduklarını’ vurguladı.
Rusya tarafı Körfez ülkelerini Ukrayna'daki gelişmelerle ilgili bilgilendirdi
Taraflar, toplantı sonunda tıpkı Rus çevrelerin beklediği gibi bölgesel ve uluslararası dosyalara ilişkin uzlaşı ve yakınlaşma düzeyini yansıtan ortak bir bildiri yayınladılar.
Bakanlar düzeyindeki toplantı, Rusya ile KİK ülkeleri arasındaki stratejik diyaloğu geliştirmeyi hedefleyen altıncı toplantı olurken toplantıda başta Ukrayna ve çevresindeki durumun yanı sıra Ukrayna ile Rusya’dan tahıl tedariki dosyası ve çeşitli bölgesel ve uluslararası dosyalar gibi güncel sıcak konulara değinildi.
Bir Rus kaynağa göre Lavrov, Körfez ülkelerinden muhataplarını sahadaki gelişmeler ve Ukrayna’daki ‘özel askeri operasyonda kaydedilen ilerleme’ konusunda bilgilendirmeyi istediğinden Ukrayna konusunun gündemde önemli bir yer tutması bekleniyordu. Kaynak, Lavrov’un Moskova'nın savaşın daha da şiddetlenmesine katkıda bulunabilecek faktörlere ilişkin görüşünü ayrıntılı olarak açıkladığını söyledi.
Körfez ülkelerinin gündeminde tahıl anlaşmasının uzatılması vardı
KİK Genel Sekreteri Casim Muhammed el-Budeyvi, toplantının başında yaptığı konuşmada birçok uluslararası konuyu ve bölgesel iş birliği konularını içeren toplantının, Körfez Arap ülkeleri ile Rusya Federasyonu arasındaki ilişkileri güçlendirmeyi amaçladığını söyledi. Budeyvi, KİK ülkelerinin tahıl anlaşmasını uzatmakla ilgilendiğini de sözlerine ekledi.
KİK ülkeleri, Ukrayna krizini insani sonuçlarının hafifletilmesi ve gıda sorunlarının giderilmesi amacıyla Rusya ve Ukrayna tahıllarının Karadeniz üzerinden tedariki için tahıl anlaşmasının süresinin uzatılması için çabalıyor. KİK ülkeleri ayrıca, küresel petrol piyasasının istikrarını artırmaya yardımcı olan OPEC + anlaşmasının çabalarının başarısına katkıda bulunan KİK ülkeleri ile Rusya arasındaki iş birliğinin altını çizdiler.
Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi, Ukrayna krizinin tüm tarafların görüşleri dikkate alınarak uluslararası hukuka dayalı bir diyalog yoluyla çözülmesi gerektiğini vurguladı.
Ummanlı Bakan, şunları söyledi:
“Bu ihtilafın barışçıl bir şekilde çözülmesinin gerekliliğine inanıyor ve tüm tarafların çıkarlarını dikkate alarak uluslararası hukuk temelinde diyalog yoluyla çözümün önemini bir kez daha teyit ediyoruz.”
Rus çevreleri, Riyad ve Abu Dabi’nin Rusya ile Ukrayna arasında esir takası için yaptıkları arabuluculuğun başarıyla sonuçlanmasından ve insani krizin bazı yönlerini hafifleten önceki çabalarının başarılı olmasından dolayı KİK ülkelerinin siyasi ve diplomatik çözüm çabalarını ilerletmek için arabuluculuk rolü oynayabileceğine işaret ettiler.
Rus kaynakları, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi KİK’in önde gelen üyeleri tarafından yürütülen Rusya-Ukrayna temaslarını ilerletmeye yönelik olumlu arabuluculuk deneyimi nedeniyle önemli bir gelişmeye sahne olabileceğini belirttiler.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, daha önce, Rusya ile Ukrayna arasında savaş esirlerinin takası sürecinde Riyad ve Abu Dabi'nin sağladığı yardımı takdir ettiğini söylemişti.
Öte yandan Lavrov, toplantıda KİK ülkelerinin tutumlarını överken, Batı'nın Körfez ülkelerine Rusya'ya yönelik yaptırımlara katılmaları için baskı uyguladığını, ancak bu baskıların sonuç vermediğini söyledi.
Lavrov, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Arap Devletleri Ligi (AL) ve Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ile ilişkilerimizin uzun bir geçmişi var ve bu yolu güçlendirmek için bakanlar toplantısını sabırsızlıkla bekliyoruz.”
Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin geri dönüşüne Rusya'dan hoş geldiniz
Toplantının sonunda düzenlediği basın toplantısında, Rusya ve KİK ülkelerinin iş birliğini canlandırmada büyük ilerleme kaydettiğini söyleyen Lavrov, jeopolitik zorluklara rağmen iki taraf arasındaki ticaret hacminin 11 milyar dolar seviyesine yükseldiğini de sözlerine ekledi. Rusya ile Körfez ülkeleri arasındaki ilişkilerin saygıya dayalı olduğunu vurgulayan Lavrov, ülkesinin Arap ülkelerinin ilave tahıl talebini karşılamaya hazır olduğunu ifade etti.
Rusya'nın tahıl satmaya devam ettiğini ve tüm yükümlülüklerini istisnasız olarak yerine getirdiğini vurgulayan Lavrov, Rusya’nın Arap ülkelerinden ortaklarının ek ihtiyaçları da dahil olmak üzere tüm ihtiyaçları karşılamaya hazır olduğunu ve bunun önünde hiçbir engel bulunmadığını söyledi.
Suudi Arabistan-İran ilişkilerindeki yakınlaşmadan ve iki ülkenin bölgede olumlu bir atmosfer yaratma arzusundan duydukları memnuniyeti dile getiren Rusya Dışişleri Bakanı, “Arap ülkeleri ile İran ilişkilerini normalleştirmek için atılan adımları, özellikle Suudi Arabistan-İran ilişkilerinin yakın zamanda yeniden başlamasını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu, tüm bölgede olumlu bir atmosfer yaratılmasına katkıda bulunacaktır. Arap ülkelerinden ortaklarımızı, birbirimizin çıkarlarını ve ilgili tüm tarafların çıkarlarını dikkate almaya yönelik uzlaşılara varma çabalarında destekliyoruz” ifadelerini kullandı.
Hem Suudi Arabistan’ın hem de İran'ın devam eden görüşmelerde Yemen'deki siyasi süreci ilerletme çabaları hakkında olumlu tutumlar sergilediklerini ifade eden Lavrov, “Bu çabaların uzun vadeli bir ateşkesle sonuçlanacağını umuyoruz. Bu sayede Birleşmiş Milletler'in (BM) himayesinde geniş kapsamlı bir ulusal diyalog başlatılabilir. Nihayetinde Yemen'in karşı karşıya olduğu tüm sorunlara kalıcı ve kapsamlı bir çözüm getirecektir” dedi.
Lavrov, toplantının gündemine değinirken toplantının katılımcıları, BM Şartı'nda yer alan devletler arasındaki temel iletişim ilkelerine ve uluslararası hukuka saygı duymanın yerini hiçbir şeyin tutamadığını vurguladılar. Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da ve dünyanın diğer bölgelerinde krizlerin en önemli nedeninin bu olduğunun altını çizdiler. Toplantıda Arap Körfezi'nde sürdürülebilir ve uzun vadeli istikrarın sağlanması için bölge ülkeleri arasındaki tüm anlaşmazlıkların dış müttefikler yardımıyla yapıcı bir düşünceyle çözülmesinin önemi üzerinde mutabık kaldık.
Rusya basınının aktardığına göre bakanlar düzeyindeki toplantının gündeminde tartışılan konular arasında Filistin-İsrail uzlaşısı, çözüm sürecini ilerletmenin olası yolları ve Ortadoğu Dörtlüsü’nün yeniden aktifleştirilmesinin yanı sıra Suriye, Libya ve Yemen'deki durumun normalleştirilmesi konuları başta olmak üzere her iki tarafı ilgilendiren bölgesel dosyalar yer aldı. Bunun yanında Rusya ile KİK ülkeleri arasındaki ticari ve ekonomik iş birliğinin seyri de toplantı gündeminde özel bir yer tuttu.
Rusya ile KİK ülkeleri arasındaki stratejik diyalog çerçevesindeki ilk toplantı 2017 yılında Riyad'da, ikincisi ise 2019 yılında Abu Dabi'de gerçekleştirildi.
Suudi Arabistan-Rusya görüşmesi
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan bin Abdullah, Rusya- KİK 6. Stratejik Diyalog Toplantısı oturum aralarında Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya geldi. Görüşmede, iki ülke arasındaki dostluk ve stratejik iş birliği ilişkileri ile bu ilişkilerin her alanda güçlendirilmesinin ve geliştirilmesinin yanı sıra birçok ortak meseleye ilişkin ikili ve çok taraflı çalışmaların sıkılaştırılmasının yolları ele alındı.
