Günümüzde dijital cihazlar, çocukların yaşamlarının vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak bu durum, onların sabır, dikkat ve sosyal becerilerinde ciddi erozyonlara yol açıyor. Tek dokunuşla erişilen oyunlar, reklamsız içerikler ve otomatik oynatılan videolar, çocukların bekleme ve tahammül yetilerini zayıflatıyor. Bu da onların dayanıklılık, stresle başa çıkma ve uzun vadeli planlama gibi hayati becerilerinde eksikliklere neden oluyor.

Ekran süresi artışı

Araştırmalar, çocukların ekran başında geçirdiği sürenin her geçen gün arttığını gösteriyor. ABD merkezli Common Sense Media'nın 2023 raporuna göre, 8-12 yaş arası çocuklar okul dışı zamanlarında günlük ortalama 5 saat 36 dakika ekran başında kalıyor. Bu rakam, 2019'da 4 saat 44 dakikaydı; yani dört yılda bir saatten fazla bir artış söz konusu. Benzer şekilde, American Academy of Child & Adolescent Psychiatry (AACAP) 2022 yılında yayımladığı kılavuzda, 8-12 yaş arasındaki çocukların günde 4-6 saat, 13-18 yaş grubunun ise 7-9 saat arasında ekran süresine ulaştığını belirtiyor.

Yahudi basını: "İsrail ordusu, Hamas'a karşı şimdiye kadarki en kötü durumda" Yahudi basını: "İsrail ordusu, Hamas'a karşı şimdiye kadarki en kötü durumda"

İngiltere'de Ofcom'un "Children and parents: Media use and attitudes 2023" raporu, 8-11 yaş aralığındaki çocukların %45'inin kendi akıllı telefonuna sahip olduğunu ve 5-7 yaş aralığındaki çocukların yaklaşık üçte birinin düzenli olarak çevrimiçi video platformlarında (YouTube Kids, TikTok vb.) vakit geçirdiğini gösteriyor. Raporda, "otomatik oynatma" özelliğinin çocuklar arasında yaygın şekilde kullanıldığı ve bunun uzun süreli tüketimi körüklediği vurgulanıyor.

Sabır ve dikkat becerilerinin yitirilmesi

Dijital platformların "tek dokunuşla bir sonraki videoya geçme" ve "otomatik oynatma" özellikleri, çocukların sabır eşiğini giderek düşürüyor. Bir içeriği tamamen tüketmeden daha cazip olanın peşine kolayca geçebiliyorlar; bu da "bekleme" sürecini neredeyse hayatlarından çıkartıyor. "Anında sonuç" beklentisi arttıkça, çocuklar ufak bir engelle karşılaştığında hızla pes etme eğilimi gösteriyor.

Uzmanlar, bu durumun çocukların duygusal ve bilişsel gelişimleri üzerinde olumsuz etkileri olduğunu belirtiyor. Özellikle dikkat dağınıklığı, sosyal izolasyon, uyku bozuklukları ve akademik başarıda düşüş gibi sorunlar, aşırı teknoloji kullanımının sonuçları arasında yer alıyor. Ayrıca, çocukların sosyal becerilerinde gerileme, özgüven eksikliği ve artan saldırganlık davranışları da dikkat çekiyor.

Dijital çağın getirdiği bu zorluklarla başa çıkmak için ebeveynler ve eğitimcilere büyük görevler düşüyor. İşte alınabilecek bazı önlemler:

  • Ekran süresine sınır koyma: American Academy of Pediatrics, 6-12 yaş arası çocukların günlük eğlence amaçlı ekran süresinin ortalama 2 saatle sınırlandırılmasını öneriyor.

  • Gecikmiş ödül uygulamaları: Çocukların belirli bir görevi tamamladıktan sonra dijital içerikle ödüllendirilmesi, sabır becerisini geliştirebilir.

  • Alternatif ve fiziksel aktiviteleri teşvik: Aileyle yapılan açık hava etkinlikleri, çocukların çevrimiçi kalma süresini azaltabilir.

  • Ebeveyn katılımı ve farkındalık: Çocuğun dijital içeriği tükettiği sırada ebeveynle iletişim halinde olması, sabır ve uzun vadeli düşünme becerilerine olumlu katkı sağlar.