Somali ve Etiyopya liderleri, Somaliland krizinin çıkmasından bu yana ilk kez Ankara’da yan yana geldi. İki ülke arasında imzalanan Ankara Bildirisi’ne göre Etiyopya, Somaliland ile imzaladığı anlaşmadan geri adım atacak karşılığında Etiyopya’nın denize erişimini sağlayacak çeşitli anlaşmalar imzalanacak.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, sosyal medya hesabından, “Türkiye Cumhuriyeti’nin kolaylaştırıcılığıyla Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti ve Somali Federal Cumhuriyeti’nin Ankara Bildirisi” ile ilgili açıklama yaptı.
Somali ve Etiyopya liderlerinin, birbirlerinin egemenlik, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün yanı sıra uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması’nda yer alan ilkelere saygı ve bağlılıklarını teyit ettiği kaydedilen açıklamada, şu ifadeler yer aldı:
“Taraflar, dostluk ve karşılıklı saygı ruhu içerisinde, görüş ayrılıkları ve tartışmalı meselelerden vazgeçip geride bırakma ve ortak refah doğrultusunda işbirliği içerisinde kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kalmışlardır. Somali, Etiyopya askerlerinin Afrika Birliği Harekatlarındaki kayıplarını tanır. Taraflar, Somali Federal Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğüne saygı gösterirken Etiyopya’nın denize ve denizden güvenli erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel yararları tasdik etmişlerdir.
Ayrıca, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti’nin, Somali Federal Cumhuriyeti’nin egemen yetkisi altında, denize ve denizden güvenilir, emniyetli ve sürdürülebilir erişimden yararlanmasına olanak tanıyacak sözleşme, kiralama ve benzeri yöntemler de dahil olmak üzere ikili anlaşmalar yoluyla karşılıklı olarak avantajlı ticari düzenlemeleri sonuçlandırmak için yakın bir şekilde birlikte çalışma konusunda mutabık kalmışlardır. Taraflar, bu amaçlar doğrultusunda ve Türkiye’nin kolaylaştırıcılığında en geç Şubat 2025 sonuna kadar iyi niyetle teknik müzakerelere başlamaya ve dört ay içinde sonuçlandırıp imzalamaya karar vermişlerdir.”
“Bölgenin işbirliğimize ihtiyacı var”
Bildirinin anlaşmasından sonra Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la birlikte kameralar karşısına geçti.
İki ülkenin de ortak çıkarlara sahip olduğunu vurgulayan Somali lideri Mahmud, “Türkiye’nin gayretlerine müteşekkiriz. Somali, Etiyopya’nın gerçek dostu olacaktır, gelecekte ve önümüzdeki yıllarda da. Bu ilişkinin halklarımız için faydası olmalı. Bölgemize barış ve istikrar bizim için ve halklarımız için ilk öncelik” diye konuştu.
Mahmud, iki ülkenin çıkarları için ilerleme konusunda ortak fırsatlar olduğuna dikkati çekerek, Somali’nin, bu konuda Etiyopya liderliğiyle ve halkıyla çalışmaya hazır olduğunu söyledi.
Etiyopya Kuvvetlerinin Somali’deki fedakarlıklarını ve kayıplarını tanıdığını, geçmiş Afrika Birliği misyonlarının da önceki yıllarda kayıpları olduğunu hatırlatan Mahmud, şunları kaydetti: “Bu da aslında insanlarımızın ne kadar birbirine bağlı olduğunu gösteriyor ve gösterecek. Bunun yanı sıra Etiyopya ve Somali çok fazla ortak noktaya sahip. Farklılıklarımız sınırlı, ortak noktalarımız çok yüksek. Çabalayacağız ve elimizden gelen her şeyi yapacağız. Halklarımız için barışçıl bir şekilde olması için elimizden geleni yapacağız. Bölgemizin bizim işbirliğimize ihtiyacı var.”
Mahmud, Afrika Boynuzu’nun çok hassas bir bölge olduğunu vurgulayarak, hem Etiyopya’nın hem Somali’nin birlikte çalışmaya ihtiyaç duyduğunu, böylelikle ortak fayda sağlayabileceğini, refah için çok fırsat olduğunu ve bunun birlikte başarılacağını bildirdi.
“Biz sadece komşu ülkeler değiliz, aynı zamanda kardeşiz”
Etiyopya lideri Ahmed de konuşmasında, Afrika Boynuzu bölgesinde barış ve istikrarın sağlanması için gösterdiği gayretlerden dolayı Erdoğan’a, hükümetine ve Türkiye halkına teşekkürlerini sundu.
Etiyopya ve Somali arasındaki ilişkinin uzun geçmişe dayandığına işaret eden Ahmed, “Biz sadece komşu ülkeler değiliz, aynı zamanda kardeşiz. Bizim kan bağımız var, bizim kaderimiz kan bağıyla bağlı. Etiyopya ve Somali ortak tarihe, dile ve kültüre sahip ama aynı zamanda kan fedakarlığıyla da kardeşiz” dedi.
Ahmed, binlerce Etiyopyalı askerin Somali devletinin güvenliğini sağlamak ve ülkeyi teröristlerden korumak için hayatını kaybettiğini vurguladı.
Ahmed, Etiyopya hükümetinin Afrika Boynuzu bölgesindeki istikrarsızlıktan oldukça muzdarip olduğunu, barış ile büyüme konusunda ortak paydada olduklarını ve karşılıklı kalkınmaya ihtiyaç duyduklarını dile getirdi.
“Etiyopya, denizlere güvenli ve güvenilir erişim istemektedir. Bu, bütün komşularımız için de faydalı olacaktır. Büyümekte olan nüfusumuzla birlikte ekonomimize olan talep de bu erişimi gerektirmektedir” ifadelerini kullanan Ahmed, ülkesinin ekonomik dinamizminin, büyümesinin ve olumlu çabalarının sürdüğünü söyledi.
Başbakan Ahmed, Somali Cumhurbaşkanı Mahmud’a da toplantıyı “kazan kazan yaklaşımıyla sonlandırdığı için” teşekkür etti.
“Bu dünya hepimize yeter”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Somali ve Etiyopya’nın bulunduğu bölgenin, geçmişte birçok haksızlığa uğramasına ve ciddi çatışmalara sahne olmasına rağmen tarihte parlak dönemler yaşamış ve insanlığa önemli katkılar yapmış bir coğrafya olduğuna işaret etti.
Bölge insanının zorlukların üstesinden gelme bilgeliğini hep gösterdiğine dikkati çeken Erdoğan, “Biraz önce mutabık kalınan ortak bildirinin önümüzdeki dönemde karşılıklı saygı temelinde bölgede işbirliği, ekonomik kalkınma ve refah için sağlam temel oluşturacağına inanıyorum. Bu aynı zamanda devlet adamlarının gelecek nesillere karşı görev ve sorumluluğudur. Burada ilan ettiğimiz uzlaşı böylesi bir vizyonun ürünüdür. Bundan sonra atacağımız adımları birlikte kararlaştırıp, bölge insanının huzur ve refahını arttıracak projeleri beraberce hayata geçireceğiz” diye konuştu.
Somali Cumhurbaşkanı Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Ahmed’e teşekkürlerini sunan Erdoğan, şunları kaydetti: “Özelikle Etiyopya’nın denize açılma talepleri doğrultusunda inşallah bugünkü yaptığımız ilk toplantıdan sonra bunun devamını da yapıp, denize açılma konusunda Şeyh Mahmud kardeşimin de gereken ilgi, alaka ile desteği vereceğine inanıyorum. Bu dünya hepimize yeter. Burada hep birlikte yerimizi muhakkak inşallah alacağız ve bunun adımlarını da beraber inşallah atacağız.”
