Norveç, 15 yaş altı çocukların sosyal medyayı kullanmasını engellemek için ciddi bir çalışma içerisinde. İskandinav ülkesi, sosyal medyaya diğer ülkelerden daha fazla mesafeli ve halihazırda 13 yaş altı çocukların sosyal medyayı kullanması yasak. Fakat tahmin edileceği üzere mevcut kısıtlama pek işe yaramıyor ve bu durum, daha geniş kapsamlı bir yasanın ne kadar yararlı olacağı sorusunu da gündeme getiriyor.
Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, ülkenin popüler tabloid gazetelerinden VG'ye yaptığı açıklamada, yeni düzenlemenin “gerçekten de zorlu bir mücadele” olacağını ifade etmekte.
Başbakan yine de bunu ahlaki bir zorunluluk olarak çerçevelendiriyor ve “teknoloji devlerinin küçük çocukların beyinleri için rekabet içinde olduğu” uyarısında bulunuyor.
Çoğu sosyal medya şirketi, platformlarında 13 yaş üstü kullanıcılara izin veriyor. Meta'nın küresel ilişkiler şefi Nick Clegg, Eylül ayında Londra'daki düşünce kuruluşu Chatham House'da yaptığı konuşmada bu konuya değindi. Clegg; Facebook, Instagram, Messenger, WhatsApp ve Threads gibi Meta ürünlerini kullanmanın "gençlerin büyük çoğunluğu" için olumlu olduğunu söyledi.
Meta'nın herhangi bir yasağa uyup uymayacağı sorulduğunda Clegg, bu tarz yasakların ve kısıtlamaların uygulanmasının zor olacağını dile getirdi.
ABD'de 14 eyalet başsavcısının açtığı davalarla karşı karşıya kalan TikTok da bu çerçevede ürünlerinin çocuklara zarar verdiği iddialarını reddediyor ve aldıkları güvenlik önlemlerini öne sürüyor.
X'in CEO'su Elon Musk ve Snapchat'in CEO'su Evan Spiegel ise söz konusu düzenlemeleri genel hatlarıyla destekliyor ancak yasaklar konusunda net bir duruş sergilemiyor. Örneğin Spiegel, Temmuz ayında ABD Senatosu'ndan geçen Çocukların Çevrimiçi Güvenliği Yasası'nı desteklediğini söylemişti.
Yasak ihlal ediliyor
Norveç'in yeni kuralları, 2018 yılında çıkarılan ve 13 yaş altı çocukların sosyal medyayı kullanmasını yasaklayan kişisel veri yasasını genişletecek. Norveç Çocuk ve Aile Bakanlığı'ndan bir sözcü Business Insider'a yaptığı açıklamada, yasanın “2025 içinde” yürürlüğe girebileceğini söyledi. Norveç'in verileri ise mevcut yasağın yaygın olarak ihlal edildiğini gösteriyor.
- Rakamlar çarpıcı; Norveç Medya Kurumu'nun Ağustos ayındaki tahminine göre, 9 yaşındaki çocukların yüzde 53'ü, 10 yaşındaki çocukların yüzde 58'i ve 11 yaşındaki çocukların yüzde 72'si sosyal medyayı kullanıyor. Veriler Norveç'teki 122 okulda 3 bin 212 çocuk ve 2 bin 545 velinin katıldığı bir ankete dayanıyor.
Norveç Çocuk ve Aile Bakanı Kjersti Toppe ise VG'ye yaptığı açıklamada, yasanın ebeveynlerin çocuklarını kısıtlamalarına yardımcı olmasını umduğunu söyledi ve “Umuyoruz ki yasa ebeveynlere hayır deme güvenliği sağlayacak” dedi. Toppe şöyle devam etti:
Birçok insanın gerçekten hayır demek istediğini ancak bunu yapamayacağını hissettiğini biliyoruz.
Norveç hükümet sözcüsü Business Insider'a kuralları yaş doğrulamasıyla uygulamaya koymayı düşündüklerini ancak muhtemelen, yasağı önce yaptırım uygulamadan yürürlüğe koyacaklarını dile getirdi ve şu ifadelerle devam etti:
Çocukların çevrimiçi ortamda korunması ebeveynler, teknoloji sektörü ve kamu otoriteleri arasında paylaşılan bir sorumluluktur.
Ancak bu girişimi eleştirenler sosyal medya kurallarını hükümetin değil, ebeveynlerin belirlemesi gerektiğini söylüyor. Yapay zeka uzmanı, yazar ve Oslo merkezli bir teknoloji şirketi olan Too Easy'nin CEO'su Thomas Anglero, Norveçlilerin kuralları muhtemelen görmezden geleceğini söylüyor.
Anglero, Oslo'daki ailelerin sosyal medyayı çocuklarının spor takımlarını koordine etmek veya sadece sohbet etmek için kullanmasının yaygın olduğunu dile getirmekte:
Bu yasa ortalama bir ailenin işleyişini durduruyor ve herkes için kaos yaratıyor. Evet, çocukların korunması gerekiyor ancak daha iyi ebeveynlik, teknolojiyi yasaklamaktan daha iyi bir çözüm olur. Sorun teknoloji değil, kültür. Norveç'in sosyal sistemi işe yarıyor ama ebeveyn olup çocuklarını yetiştirmesi gerekenler ebeveynler, hükümet değil.
Çevrimiçi güvenlik sağlayıcısı Verifymy'ın düzenleyici işler başkanı Lina Ghazal, Norveç'in yasağı etkili kılmak için akıllı davranması gerektiğini ifade ediyor.
Ghazal hükümetin çocukların etkisiz kalabilecek kontrolleri kolayca atlatamayacakları güçlü bir sistemi tasarlaması gerektiğini söylüyor. Bu yöntemlerden biri hesap açma ve oturum açma işlemleri için kimlik fotoğrafı ile doğrulama şartı. Ghazal bunun yanında "daha az rahatsız edici" olduğunu söylediği iki teknik olan e-posta ile yaş tahmini veya yüz tanıma ile yaşı tahmini seçeneklerinin kullanılabileceğinin de altını çiziyor:
Eğer bunu doğru yaparlarsa, daha güvenli ve yaşa uygun çevrimiçi ortamlar yaratmayı hedefleyen diğer ülkeler için de güçlü bir model yaratmış olurlar.
Bununla birlikte diğer ülkeler de benzer fikirleri değerlendiriyor. The Guardian'ın haberine göre Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, 16 yaş altındaki çocuklara yönelik sosyal medya yasağı üzerinde çalışıyor. Fransa ise farklı bir yaklaşım benimseyerek, 15 yaş altı çocuklara okullarda cep telefonu yasağı getirmeyi deniyor.
Kaynak: Businessinsider.com, çeviren Metin Aktaşoğlu.
