Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve beraberindeki heyet ile Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin Irak’ın başkenti Bağdat’ta 14 Mart Perşembe günü bir araya geldi.
Türkiye-Irak “Güvenlik Mekanizması Görüşmesi”ne Türkiye’den Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın katıldı.
Tarafların 19 Aralık 2023’te Ankara’da gerçekleştirdikleri görüşmelerin devamı niteliğinde olduğu belirtilen bu görüşmede bölgesel gelişmeler ve ikililerin dış politika ve güvenlik alanında takınacakları ortak tutum hakkında konuşuldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ramazandan sonra gerçekleştireceği Irak ziyareti için hazırlıkların da konuşulduğu görüşmenin ardından ortak sonuç bildirisi yayımlandı.
Irak, PKK’nın yasaklı örgüt olması yönünde karar aldı
Ortak sonuç bildirisinde dikkat çeken detaylardan biri PKK’nın Irak’ta yasaklı örgüt olması yönünde alınan kararların Türkiye’yi memnun etmesi.
Ortak sonuç bildirisinde Irak Ulusal Güvenlik Konseyi’nin PKK’yı yasaklı örgüt olarak adlandırdığı belirtilmesine rağmen daha önce bu karar Irak yetkilileri tarafından kamuoyuna duyurulmamıştı.
Bu kararın konsey tarafından ne zaman alındığı da bilinmiyor.
Irak, aralıktaki güvenlik zirvesinden sonra yaptığı açıklamada ilk kez “PKK tehdidini” kayda geçirmişti.
Türkiye, Kuzey Irak’ta yeni bir operasyona mı hazırlanıyor?
Türkiye,2019’da başlattığı Pençe-Kilit Operasyonu kapsamında PKK ile mücadelesini Kuzey Irak’a da taşımıştı. Güler, bu yaz operasyonun tamamlanacağını ve Irak içerisinde 30-40 kilometre derinliğine uzanan “güvenlik koridoru” oluşturulacağını belirtmişti.
Türkiye hükümeti, aralık ve ocakta PKK tarafından Kuzey Irak’ta gerçekleştirilen saldırıların ardından Irak ile diplomatik temaslarını artırmıştı.
Güler’in açıklamalarına göre Türkiye’nin sürdürdüğü sınır ötesi operasyonların bir başka aşamaya geçirilmesi düşünülüyor. Güler, yaz aylarında Pençe-Kilit Operasyonu’nun tamamlanacağını belirttiği konuşmasında “Artık Türkiye’nin başka bir safhaya geçmesi gerekiyor” dedi.
Türkiye’nin sınır ötesi operasyonları nedeniyle PKK’nın Kandil Dağı’ndan Asos’a çekildiğini belirten Güler, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) son dönemlerde Asos’a yönelik hava saldırılarında bulunduğunu aktardı.
Kuzey Irak’taki bazı bölgelerde geçici üsler bulunduran Türkiye’nin yaz aylarında operasyonu genişleterek Kuzey Irak’ın diğer bölgelerine doğru yayılması bekleniyor. Türkiye’nin Kuzey Irak’taki Hakurk, Gara ve Metina gibi bölgelerinde geçici üsleri bulunuyor.
Irak’ın da topraklarındaki PKK varlığını temizleme konusunda daha yapıcı bir tutum alması Türkiye’nin bu konuda daha aktif tutum almasını sağlayabilir. Kuzey Irak’ta PKK’ya yönelik somut adımlar Bağdat’ta gerçekleştirilecek toplantılarda yeniden ele alınacak.
Ortak sonuç bildirisinin tam metni ise şu şekilde:
1. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Sayın Hakan Fidan ve Irak Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Sayın Fuad Hüseyin, beraberlerinde Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı ve İçişleri Bakan Yardımcısı ile Irak Savunma Bakanı, Irak Ulusal Güvenlik Müsteşarı, Haşdi Şabi Komisyonu Başkanı, İstihbarat Teşkilat Başkanı Vekili ve IKBY İçişleri Bakanı olduğu halde 14 Mart 2024 tarihinde Bağdat’ta bir araya gelmişlerdir.
Taraflar, 19 Aralık 2023 tarihinde Ankara’da gerçekleştirdikleri görüşmelerin devamı niteliğindeki bu temaslarda, bölgesel gelişmeler ve ikili alanlardaki çeşitli sınamalar karşısında takınacakları ortak tutumu istişare etmişlerdir.
Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın Ramazan ayı sonrasında Irak’ı mutasavver ziyaretlerinin hazırlıkları da ele alınmıştır. Taraflar, bu tarihi ziyaretin başarısı için tüm çabaların ortaya konacağını teyit etmiş ve ikili ilişkilerde bir sıçrama sağlamasını umduklarını kayda geçirmişlerdir.
2. Görüşmelerde, iki ülke arasındaki ilişkilerin muhtelif kulvarlarında yapısal çerçeveyi oluşturmak ve bu suretle düzenli temas mekanizmaları tesis etmek amacıyla bir Mutabakat Zaptı üzerinde çalışmaların yoğunlaştırılmasına karar verilmiştir.
3. Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti, ilişkilere stratejik bir çerçeve oluşturulması anlayışıyla hazırlayacakları bu metin marifetiyle, iki ülke yetkililerinin eşgüdümlü şekilde, düzenli aralıklarla ve sonuç odaklı bir yaklaşımla çalışmak üzerinde mutabık kalmışlardır.
4. Bu kapsamda, terörle mücadele, ticaret, tarım, enerji, su, sağlık ve ulaştırma alanlarında münhasıran çalışacak Ortak Daimi Komitelerin ihdası kararlaştırılmıştır.
5. Görüşmelerde, her iki tarafın da Irak’ın siyasi birliğine, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne verdiği önem vurgulanmıştır. Taraflar ayrıca, PKK’nın Türkiye ve Irak için güvenlik tehdidi teşkil ettiğinin altını çizmişler ve sözkonusu örgütün Irak topraklarında mevcudiyet göstermesinin Irak Anayasası’nı ihlal ettiği anlamına geldiğini kayda geçirmişlerdir. Türkiye, Irak Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından PKK’nın Irak’ta yasaklı bir örgüt olduğu yönünde alınan kararı memnuniyetle karşılamıştır. Taraflar, Irak topraklarını kullanarak Türkiye’yi hedef alan örgüt ve uzantılarına yönelik alınması gereken önlemler konusunu istişare etmişlerdir.
6. Taraflar, Gazze’de soykırıma varan katliam başta olmak üzere bölgedeki sınamalara ilişkin görüş teatisinde bulunmuş olup, Filistin davasının desteklenmesi konusunda güçlü iradelerini teyit etmişlerdir.
7. Taraflar, öngörülen temas mekanizmaları çerçevesinde görüşmelerin düzenli ve kesintisiz bir çerçevede sürdürülmesi üzerinde mutabık kalmışlardır.
