İsrail ordusu, 7 Ekim’de başlayan ve hala devam eden savaşın sekizinci gününde 1 milyon 300 binden fazla Gazzeliyi kuzeyden kaçmaya zorladı. İsrail’in talimatlarında sağlık durumları açısından engelliler, otizmliler ve hatta aileleri ve nasıl güvenli bir şekilde hareket edebilecekleri dikkate alınmıyordu. Bu sağlık koşulları, bazı vatandaşları hareket etmemek ve kurtuluş anını beklemek zorunda bıraktı.
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye mülteci kampında, eşi ve en büyüğü doğduğundan beri otizm ve diğer sağlık sorunlarından mustarip olan 14 yaşındaki Hüseyin olmak üzere 5 çocuğuyla birlikte yaşayan anne Fatıma Eyüb, hareketini ve davranışlarını kontrol edemediği çocuğunun hayatından endişe ettiği için ailesiyle birlikte hâlâ yaşadığı evinden kaçamadı.
37 yaşındaki anne, çaresiz kaldığını ve birincisi, otizme ek olarak hiperaktivite ve zihinsel engelli olan hasta çocuğu (ki bu durum, onun sokaklarda dolaşmasını oldukça zorlaştırıyor) ve ikincisi diğer dört çocuğu ve onların evde ölüme maruz kalma riski olmak üzere iki ateş arasında kaldığını hissediyor. Fatıma Eyüb, yaptığı açıklamada “Babaları ve ben bu konuyu çok tartıştık. Ne olursa olsun hareket etmemeye karar verene kadar, yerlerinden edildikten sonra akrabalarıma yol durumunu sorup durdum” dedi.
Eyüb, korkusunun Selahaddin Caddesi’nde İsrail ordusunun ve tanklarının varlığını öğrenmesinin ardından, konuşmayan ve tehlikeyi fark edemeyen çocuğunun yolda hareketlerini kontrol edememesinden kaynaklandığını dile getirdi. Selahaddin Caddesi, işgal ordusunun kuzeyden yerinden edilenlerin Gazze şehirlerine ve Şerid’in güneyindeki kamplara geçişi için belirlediği tek yol.
İsrail ordusunun talimatları engellileri, otizmlileri ve hatta ailelerini ve güvenli bir şekilde nasıl hareket edebileceklerini dikkate almıyordu.
Doğduğundan beri çeşitli hastalıklara yakalanan Hüseyin’in iri vücudu, onu gerçek yaşından daha büyük gösteriyor. İri yapılı olması, ebeveynlerinin onu kontrol etmesini zorlaştırıyor. Ayrıca savaş ve yaşadıkları bölgede tüm sağlık ve tıbbi hizmetlerin durdurulması nedeniyle aile, sürekli ve belirli zamanlarda alması gereken ilaç ve sakinleştiricileri kendisine sağlayamıyor. Bu da Hüseyin ile baş etmeyi daha da zorlaştırıyor.
Anne, “Selahaddin Caddesi’nde tankların arasında yürümekten korkuyorduk. Çünkü duygularını kontrol edemiyoruz. Bizden kaçarsa işgal güçleri onu öldürecek. Yaşamak için oğlumu feda etmek istemiyorum” dedi. Yerleşim bölgelerindeki iletişim kulelerinin bombalanması ve yaygın keşif uçaklarının iletişim kalitesini olumsuz etkilemesi sonucu zayıf iletişim ağları nedeniyle Fatıma Eyüb, aralıklı bir telefon görüşmesi yoluyla zorlukla konuşmaya devam etti.
Filistin Merkez İstatistik Bürosu’nun yayınladığı son verilere göre resmi istatistikler, Gazze Şeridi’nde uzmanlaşmış sağlık, tıbbi ve psikolojik hizmetlerin yokluğunda bin 500 Gazzeli çocuğun otizmden mustarip olduğunu gösteriyor. Hüseyin, yerleşim bölgesi işgal güçleri tarafından kuşatılan ve günlerce kapalı askeri bölge olarak değerlendirilen bölgelerdeki çocuklardan biri. Tank top atışları evleri, sokakları ve altyapıyı hedef alırken, sivil savunma ve ambulans hizmetlerinin Cibaliye kampına ulaşamaması nedeniyle çok sayıda ölü ve yaralı bu bölgelerde kaldı.
Eyüb, aileyi evde kalmaya zorlayan tüm karmaşa ve krizlerin yanı sıra, konserve ürünler, sebzeler ve su da dahil olmak üzere temel gıda malzemelerinin akut yetersizliği nedeniyle çocuklarına yiyecek sağlayamadıklarını belirtti. Bu da sivillerle Filistinli savaşçılar arasında ayrım yapmayan İsrail kuşatması ve bombardımanı sırasında dayanma yeteneklerini tehdit edebilecek daha büyük zorluklar doğuruyor.
Eyüb ailesinin aksine Raşa Saadettin ailesi ise İsrail’in güneye gitmeleri yönündeki ilk uyarısının ardından erkenden Gazze Şehri’nden orta bölgeye kaçmaya karar verdi. Doğduğundan beri hareket kabiliyeti kısıtlı olduğu ve tekerlekli sandalye ve yardımcı cihazlar kullanmak zorunda kaldığı için ailesi, daha sonra araba ile hareket edemeyecekleri düşüncesiyle bu kararı aldı.
Filistin Merkez İstatistik Bürosu’nun yayınladığı son verilere göre resmi istatistikler, bin 500 Gazzeli çocuğun otizmden mustarip olduğunu gösteriyor.
Saadettin (38 yaşında), şeker hastalığının yanı sıra doğumda oksijen eksikliği nedeniyle kısmi beyin felci ve hareket edememe sorunu yaşıyor. Ortaokula kadar Bedensel Engelliler Derneği’nde okudu, ancak ortaokulların hareket engelli bireylere yönelik hazırlanmaması nedeniyle eğitimini bırakmak zorunda kaldı. Daha sonra hayatının işi haline gelen Filistin tarım nakışlarını öğrenmek için yerel bir derneğe katıldı.
Aile, İsrail’in Gazze’ye karadan saldırısı öncesindeki tehditlerinin ardından savaşın sekizinci gününde yerinden edilmişti. Ancak yerinden edilmişler, savaşın ikinci gününde yanlarındaki evin bombalandığı ve maddi hasara uğradığı barınma merkezinden göç ettirildiler. Bu durum onları buradan ayrılmaya ve yerinden edilmiş insanlar için barınak olarak kullanılan yakındaki bir okula taşınmaya zorladı. Saadettin, “Dört yolcu alabilecek küçük bir arabada yaklaşık 16 kişiydik. Selahaddin Yolu, kapatılmadan önce arabalara açıktı ve Gazze Şeridi’nin ortasındaki Nuseyrat mülteci kampındaki bir sığınağa ulaştık” dedi.
Yanlarındaki evin bombalanması nedeniyle Saadettin, tekerlekli sandalyesini ve hareket etmesine yardım eden diğer araçları kaybetti ve onlarsız hareket etmek zorunda kaldı. Ailesiyle birlikte ‘kendi durumuna uygun olmayan’ olarak nitelendirdiği bir yerinden edilme merkezine geldi. Ancak tekrar taşınmak ve kamp içinde engellileri kabul eden ikinci bir merkeze sığınmak zorunda kaldı. Ama orada da birçok sorunla karşılaştı.
Aile, öğrencilerin boş zamanlarını ve okul saatleri arasındaki ders molalarını değerlendirebilmeleri için hazırlanan okul bahçesinin bir kısmını geçici evleri olarak kabul etti. Ancak bu durum, ona beklemediği yükleri ve fiziksel acıları getirdi. Saadettin, “Kardeşim, sağlık durumumu dikkate alarak, beni ve ailemi bilim laboratuvarına kabul edene kadar barınma merkezinin sorumlusuyla konuştu” dedi.
Gazze Şeridi’nde engelli sayısı 55 binin üzerinde olup, engellilerin motor, işitsel ve görsel engelleri bulunuyor.
Savaş ve yerinden edilme zamanlarındaki adıyla okul veya barınma merkezine, çocukları çeşitli engellilik durumlarından mustarip olan çok sayıda başka aile de kabul edildi. Bu çerçevede Saadettin ailesi, toplam 192 bireyden oluşan 26 aileyi barındıran bilimsel laboratuvardaki ailelere dahil oldu. Burada aileler, mevcut eski kumaş parçalarıyla barınıyor.
Filistin Merkezi İstatistik Bürosu’nun 2023 yılı son istatistiklerine göre Gazze Şeridi’ndeki engelli sayısı 55 binin üzerinde olup, engellilerin motor, işitsel ve görsel engelleri farklılık gösteriyor. Savaşın başlamasından bu yana yarım milyondan fazla Gazzeli, kuzey Gazze Şeridi’nden orta bölgeye ve güney Gazze’ye doğru yerlerinden edildi.
Al-Majalla’ya konuşan Saadettin, engelliler için tasarlanmış ve hazırlanmış banyoların barınma merkezi içinde aşırı kalabalıklar tarafından kullanılması nedeniyle kendini rahatlatmakta yaşadığı krize değindi. Bu banyolar, durumuna uygun aletlere ve temiz bir yere ihtiyaç duyan bir kız çocuğu olarak artık ona uygun değil. Ayrıca merkez içinde hareket edebileceği uygun bir tekerlekli sandalyeye de ihtiyacı var. Raşa Saadettin, “Hayalim evime, savaşların, krizlerin, barınma merkezlerinin, yerinden edilme merkezlerinin olmadığı normal hayatımıza dönmek” dedi.
Bu makale Şarku’l Avsat Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.
