78. BM Genel Kurulu salı günü başladı. Genel Kurul önümüzdeki haftaya kadar devam edecek.
Etkinliğe katılmak için yüzlerce dünya lideri ve delege New York'ta toplandı ve yaklaşık 150 devlet başkanı konuşma yapacak.
Birinci günde ne oldu?
- Dünyanın önde gelen isimleri yıllık toplantı için bir araya gelirken, Manhattan şehir merkezini konvoylar ve barikatlar boğdu.
- UNGA, Guterres'in büyük ölçüde Ukrayna'daki savaşın körüklediği jeopolitik gerilimlere odaklanan sert bir konuşmasıyla başladı.
- İlk gün Biden, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Zelensky ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Raisi gibi üst düzey liderlerin konuşmalarına sahne oldu.
İkinci günde kim konuşacak?
- Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol
- İtalya Başbakanı Giorgia Meloni
- Lübnan'ın geçici başbakanı Najib Mikati
- Libya Gençlik Bakanı Fatalla AF Elzuni
Erdoğan BM Genel Kurulu'na hitap etti! AB yükümlülüklerini yerine getirmeli
Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM Genel Kurul Salonu'nda BM'nin 78. Genel Kurulu görüşmelerinde katılımcılara hitap etti.
Erdoğan'ın konuşmasından satır başları:
"Güven ve dayanışma temasıyla toplanan Genel Kurul'un, tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Dünyamızın geleceği konusunda geçtiğimiz yıl burada yaptığımız değerlendirmelere kıyasla daha iyimser tablo çizmek mümkün değildir. Karşımızdaki fotoğraf, küresel ölçekte daha karmaşık, daha tehlikeli sınamalarla karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Kendi ülkemin güneyinde, kuzeyinde, doğusunda ve batısında birçok çatışma, savaş, insani kriz ve sosyal gerilim yaşanıyor. Küresel ekonomik sorunlarla birleşerek büyüyen bu sınamalarla baş etmek her geçen gün daha da zorlaşıyor. Avrupa'nın doğu sınırlarında yaşanan savaş, ekonomiden güvenliğe her alanda ciddi sorunlar ortaya çıkardı.
Yabancı karşıtlığı ve ırkçılık
"Suriye, Kuzey Afrika ve Sahel bölgesinde vekalet savaşlarının aracı haline dönüştürülen terörizm, kırılganlığı hızla artan uluslararası güvenlik iklimine onarılamaz zararlar veriliyor. Küresel güçlerin ihtiraslarını kullanarak büyüyen terör örgütlerinin faaliyet alanları teknolojik gelişmeler ile kötüleşen sosyo ekonomik şartlardan istifade ederken, adeta bir salgın gibi geniş coğrafyalara yaygınlaşıyor. Yabancı karşıtlığı, ırkçılık ve İslam düşmanlığının yeni bir krize dönüşme emareleri son1 yıldır endişe verici boyutlara ulaştı. Doğal afetler günlük hayatımızın gerçeği haline gelmiştir. Türkiye, yüzyılın en büyük doğal afetiyle karşı karşıya kaldı. Destek veren tüm dostlarımıza teşekkür ediyorum. Çalışmalarımızı yoğun şekilde sürdürüyoruz."
Libya...
"Birkaç gün önce de Libya ağır yıkımlara maruz kaldı. Türkiye olarak Libya'ya yardım için hemen harekete geçtik. 3 gemi ve 3 uçakla 657 personelin yanı sıra yüzlerce araçtan barınma sıhhi malzemeden oluşan yardımları bu ülkeye gönderdik. STK'larımız da kendi imkanlarıyla bu çalışmalara katılıyor. Libyalı kardeşlerimizi yalnız bırakmadık, bırakmayacağız. Ülkemiz gibi şiddetli depremle sarsılan Faslı kardeşlerimize de geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum."
'Dünya 5'ten büyüktür'
"Genel Kurulun temasının Türkiye'nin hedefleriyle bire bir örtüştüğünü görmekten memnuniyet duyuyorum. Türkiye Yüzyılı vizyonu bu örtüşmenin en net ifadesidir. Genel Sekreterin geçtiğimiz günlerde yaptığı, 'İkinci dünya savaşı sonrası kurulan kurumların bugünün dünyasını yansıtmadığı' tespitine biz de katılıyoruz. Bu tespit bizim 'Dünya 5'ten büyüktür' çağrımızı ifade ediyor. Güvenlik Konseyi artık dünya güvenliğinin teminatı olmaktan çıkmış, 5 ülkenin siyasi stratejilerin çarpışma haline gelmiştir. Kıbrıs'ta yaşanan son hadiseleri bu yapının bir tezahürü olarak değerlendiriyoruz. Guterres'in barış için yeniden gündem oluşturulması çağrısına önem veriyoruz."
Rusya-Ukrayna Savaşı
"Hem Rus hem de Ukraynalı dostlarımızı masada tutmaya gayret ediyoruz. Savaşın sona ermesi için çabamızı artıracağız. Karadeniz girişimi ile Dünya piyasasına 33 milyon ton tahıl ürünü sevk edilmesini sağlayarak, küresel açlık krizi tehlikesinin önüne geçtik. Girişim 3 kez uzatıldı. Girişimin çıkmaza girmesi dünyayı yeni bir krizle karşı karşıya bıraktı. Bu insani köprü için temaslarımız sürüyor. Amacımız, çevremizdeki çatışmalar karşısında dünya barışına ve refahına en büyük katkıları sunmaktır. 13. yılına giren Suriye'deki trajedi bölgedeki insanların hayatını daha da zorlaştırıyor. Adil barışçıl ortaya koyan yegane ülke konumundayız. Kapsamlı kalıcı bir çözümle sona erdirilmesi giderek daha önemli hale geliyor. 14 milyon insanımızı etkileyen deprem, Suriye'de de kendisini göstermiştir. Böyle bir dönemde BM'nin sınır ötesi insani yardımı operasyonun kesintiye uğraması talihsiz bir gelişmedir."
PKK-YPG-DEAŞ
"Sınırlarımız ötesinde konutlar tamamlandıkça, Suriyelilerin buraya dönmesi hızlanacaktır. Suriye'nin toprak bütünlüğüne en büyük tehdit bu ülke üzerine hesabı olan güçlerin güdümündeki terör örgütlerine verilen açık destektir. Bir yandan PKK-YPG, diğer yandan radikal grupların cenderesi altında bunalan Suriye halkı isyan konumuna gelmiştir. Irak da iç ve dış samimi sınamaları aşmak için samimi çaba içerisindedir. Bölge ülkeleri olarak Kalkınma Yolu Projesi ile bölgesel entegrasyonu güçlendireceğiz. Bölgede başları her sıkıştığında DEAŞ bahanesine sarılanların oyunları artık ifşa olmuştur. DEAŞ'la en büyük mücadeleyi vermiş ve en büyük kayıpları yaşatmış bir ülke lideri olarak açık konuşmak istiyorum. Suriye ve Irak başta olmak üzere kendi ekonomik çıkarları için DEAŞ ve benzeri örgütleri paravan olarak kullananların riyakarlıklarından bıktık ve usandık. Bu bölgelerdeki tek tehdit DEAŞ değildir. Asıl tehdit vekalet savaşlarının aracı olarak kullanılmak üzere beslenen terör örgütleridir, paralı askerledir, kimi yerel unsurlardır. Karşımızdaki bu gerçeğe rağmen terör örgütleriyle çalışan ülkelerin terörden şikayet etme hakkı yoktur. Dünyanın refahını barışını sağlayacak kurumları yeniden yapılandırmalıyız. Küresel bir yönetim mimarisi inşa etmeliyiz. Bir kez daha diyoruz ki, 'Dünya 5'ten büyüktür' daha adil bir dünya mümkündür."
Filistin Meselesi
"Uluslararası toplumu, KKTC'nin bağımsızlığını tanımaya, bu ülkeyle diplomatik, siyasi ve ekonomik bağlar kurmaya davet ediyoruz. Ada’daki BM Barış Gücü’nden tarafsızlığa riayet bekliyoruz. İtibarı zedelenen bu gücün, Kıbrıs’ta yeni itibar kaybıyla karşı karşıya kalmasını istemeyiz. Ortadoğu'ya kalıcı barışın gelebilmesi, ancak Filistin-İsrail sorununun nihai bir çözüme kavuşturulmasıyla mümkündür. 1967 sınırları temelinde bağımsız ve coğrafi bütünlüğü haiz Filistin Devleti hayata geçirilmeden, İsrail'in de aradığı huzuru ve güveni bulabilmesi zordur."
Karabağ
"Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki görüşme sürecini başından beri destekledik. Ancak Ermenistan'ın bu tarihi fırsatı değerlendiremediğini görüyoruz. Ermenistan’ın başta Zengezur Koridoru’nun açılması olmak üzere, verdiği sözleri yerine getirmesini bekliyoruz. Karabağ Azerbaycan toprağıdır. Bunun dışında bir statünün dayatılması asla kabul edilemez. Tek millet, iki devlet şartıyla hareket ettiğimiz Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü korunma yönünde attığı adımları destekliyoruz."
Volodimir Zelenski BM’de konuştu
Volodimir Zelenski, New York'ta ilk kez BM Genel Kurulu'na hitap etti.
Zelenski konuşmasında nükleer silahlara sahip Rusya'nın durdurulması gerektiğini, aksi takdirde Moskova'nın "dünyayı son savaşa iteceğini" söyledi.
Rusya'nın "nükleer silah sahibi olma hakkı bulunmaması" gerektiğini belirten Zelenski, "Silahlanma sınırlandırılmalı, savaş suçları cezalandırılmalı; sınır dışı edilen insanlar evlerine, işgalci de kendi topraklarına dönmeli" dedi.
Zelenski, Rusya'nın, gıdadan enerjiye, her şeyi silah olarak kullandığını söyledi.
Ukrayna lideri, Moskova'yı ayrıca, Ukraynalı çocukları kaçırarak "soykırım yapmakla" suçladı.
Uluslarararası Ceza Mahkemesi, mart ayında, Ukraynalı çocukları yasa dışı olarak ülkelerinden çıkardığı şüphesiyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında tutuklama emri çıkartmıştı.
Rusya, Ukrayna'nun suçlamalarını reddediyor. Birçok uluslararası uzman ve kuruluş ise Rusya'nın Ukrayna'da savaş suçları işlediğine dair kanıtlarını arttığını söylüyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski daha önce Rusya'yla savaşın "şaibeli anlaşmalarla" ve adil olmayan koşullarda bitirilmemesi gerektiği uyarısında bulunmuş, ABD Başkanı Joe Biden'ı da BM Genel Kurulu'ndaki konuşması sırasında alkışlamıştı.
Biden konuşmasında, "Rusya, dünyanın bıkacağına ve Ukrayna'ya gaddarca davranmasına izin vereceğine inanıyor. Ukrayna'nın bölünmesine izin verirsek, herhangi bir ülkenin bağımsızlığı güvende olur mu?" demişti.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ise BM Genel Kurulu'ndaki konuşmasında, ABD'yi, Ukrayna'da savaşı tırmandırmakla suçlamıştı.
Biden BM'de konuştu
ABD Başkanı Joe Biden, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda konuştu.
Biden'in açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
Burada 50 yıllık çabanın meyvesini gördük. Savaşın bıraktığı acı verici mirası aşmak için barış için, daha iyi gelecek için birlikte çalışmaya karar verildiğini gördük. Bir Amerikan Başkanının Vietnamlı liderinin yanında bulunması, ortak taahhütte bulunması akıllara bile gelmezdi. Bu çok önemli mesaj. Dikkatli çabalarla birlikte rakipler de ortak olabilir. Zorlu meydan okumalar aşılabilir, derin yaralar iyileştirilebilir. Birarada olmayı tercih edersek bütün insanlığı birleştiren ortak umutlara odaklanırsak, elele tutuşursak tarihin gidişatını değiştirebiliriz. Tüm dünyanın gözleri bizim üzerimizde. ABD Başkanı olarak bu dönemdeki liderlik görevimi çok iyi anlıyorum. Ortaklarımızla bir araya gelmek ki çocuklarımız aç kalmasın, herkes kaliteli sağlık hizmetlere ulaşabilsin. Çevremiz korunabilsin.
"25 MİLYON YAŞAM KURTARILDI"
ABD daha güvenli, müreffeh ve daha iyi bir dünya istiyor tüm halklar için. Geleceğimiz sizin geleceğinize bağlı. Hiçbir ulus bugünün zorluklarıyla tek başına başa çıkamaz. Bizden önceki nesiller bu genel kurulu organize etti, küresel finansal kuruluşları kurdu, çok uluslu kurumları kurdu. Her zaman mükemmel değildi, bir arada çalıştılar. Dünya çok iyi ve reddedilemez ilerlemeler kaydetti. Küresel çatışmanın 1 milyardan fazla insanın hayatına mal olduğunu biliyoruz. Milyonlarca çocuk için eğitim erişimini artırdık. Kızamık, sıtma, tüberküloz, HIV gibi hastalıklara müdahale ederek can kayıpları azaldı. 25 milyon yaşam kurtarıldı. Bu çok ciddi bir başarı. Bir araya geldiğimizde neler yapabileceğimizin göstergesi.
"BİRÇOK ÜYE İLE GÖRÜŞMELER YAPTIK"
2. Dünya Savaşı'nın sonrasında kurulan kuruluşlar ilerleyişimizin güçlü temelleridir. Bu yıl UNESCO'ya yeniden katılmanın sevincini yaşıyoruz. Yeni zorlukları aşmak için varolan kurumların da güncellenmesi gerekiyor ki dünyada barış devam edebilsin. Daha bağlı, komplike bir dünyanın zorlukları ile mücadele etmeyi öğrenmeliyiz. Her yerdeki insanlara hizmet etmeliyiz. 21. yüzyıl çok ihtiyacımız olan sonuçlar gerekiyor. Bu da BM ile bu salonda başlıyor. Geçtiğimiz yılki konuşmamda ABD'nin güvenlik konseyini genişlemeye destek olacağımı söylemiştim. Bu konuda birçok üye devletle birçok görüşmeler yaptık.
"DEĞİŞİM ÇOKTAN BAŞLADI"
Fikir birliğine ulaşmamıza engel olan bir çıkmaz var. BM barışı korumayı sürdürmeli. Dünya çapında çatışmaları engellemeli, ızdırabı azaltmalı, yeni yollar bulmalıyız. Örneğin Haiti. Karaib toplulukları diyalog süreci başlattı. Kenya liderine çok teşekkür etmek istiyorum. Kendisi bu noktada başı çekiyor. Güvenlik Konseyi bu misyonu hemen onaylamalı. ABD bu süreçte küresel kurumların daha kapsayıcı olabilmesi için çalışıyor. Dünya Bankası'nı reforme etmek için finansmanını orta ve düşük ülkelere de sağlayabilmesi için yol kat ettik. İklim krizi gibi hepimizi ilgilendiren sorunlarla mücadeleyi güçlendirmek için değişim çoktan başladı.
"LİDERLERLE ÇALIŞMAKTA KARARLIYIZ"
Burada Dünya Bankası için dönüştürücü destek verebiliriz. Bu kuruluşları reforme etmek oyun değiştirici etkiye sahip olabilir. Gelişmekte olan ülkelerin temsiliyetini güçlendirmek istedik. Dünya Ticaret Örgütü'nü restore etmek için çabalarımızı sürdüreceğiz. Temiz enerji geçişi, çalışanların korunması, sürdürebilir büyümeyi donatmak için çalışacağız. Afrika Birliği'ni daimi üye olarak aramıza kattık. Yeni ortaklıklar kurmalıyız. Yeni zorluklarla mücadele etmeliyiz. Yapay gibi gelişmekte olan teknolojiler hem büyük potansiyele sahip hem ciddi tehlike teşkil ediyor. Bunu fırsat olarak kullanmalıyız, baskı için değil. Teknoloji bize değil biz teknolojiyi yönetelim. Bu konuda direk olarak liderlerle çalışmak konusunda kararlıyız, rakiplerimiz de dahil.
"YENİ BİR ORTAKLIK SÜRECİ BAŞLADI"
ABD çok ciddi müttefikler, çeşitli ortaklıklar kuruyor. Ortak sorunlara yeni yaklaşımlar getiriyor. Burada batı yarım kürede göçe yönelik yeni yasalar getirdik. Bölge çaplı yaklaşımlar getirdik. Hint Pasifik Bölgesinde Hindistan, Japonya, Avusturalya ile büyüttük. Aşılardan deniz güvenliğine dair birçok konu dahil. ABD 4 kıtadan onlarca ülkeyi bir araya getirdi. Yeni bir ortaklık süreci başlattı. 100 ülkeyi bir araya getirdik.
"YAPAY ZEKA İYİLİK İÇİN KULLANILACAK"
Yapay zeka teknolojisini kontrol altına alacağız ve iyilik için kullanacağız. Dünyanın her yerinde ABD güçlü ittifak oluşturuyor. Hepimizi zor duruma sokan zorluklar karşısında Los Angeles’ta imzalanan bir sözleşme var. Göçmenlikle ilgili, bölgelerdeki zorluklara karşı imzalandı. Göçmenlerin hakkını koruyacağız.
KÜRESEL KOALİSYON
ABD onlarca ülkeyi kıtalar arasında bir araya getirdi. Aramıza yeni müttefikler katabileceğiz. Küresel bir koalisyon oluşturduk. Bu gerçek bir sorun, bunun yanı sıra terör tehlikelerine karşı hep birlikte ortaklarımızla birlikte çalışıyoruz. Elimizdeki imkanları geliştiriyoruz, tüm insanları korumaya çalışıyoruz. Demokratik kurumları güçlendirmek için yolsuzluğu ortadan kaldırmak için birlikte çalışıyoruz.
"HEPSİ ORTAK ÇIKARIMIZ ÜZERİNE"
Afrika birliği ile çalışıyoruz, onları destekliyoruz, geri çekilmeyeceğiz. Bizi güçlü yapan değerlerden vazgeçmeyeceğiz. Küresel yatırımlar için orta gelirli ülkeler çok büyük bir fırsat sunuyor bize. Hep birlikte 600 milyar dolarlık bir finansmanı 2027’ye kadar harekete geçirmiş bulunduk. ABD sadece bugünden 30 milyar doları harekete geçirdi. Yüksek standartlı çevre için yüksek standartlı projeler hayata geçiriyoruz. Sürdürülebilir borçlanma üzerinde hareket ettik. Ortak yatırımlarımızın etkisini en üst seviyede etkili bir şekilde hayata geçirmeye çalışıyoruz. Afrika’da ve Angola’da bölgesel iletişimi ileriye götürdük. Aynı zamanda G20’ye Hindistan’ı Avrupa’ya bağlayacak bir proje ortaya koyduk. S. Arabistan ve BAE üzerinden geçen bir demiryolu ile.
Bu ortaklıkların hiçbiri bir ülkeyi izole etmek üzerine değil. Hepsi bizim ortak çıkarımız üzerine.
"ÇİN'İ İZOLE ETMİYORUZ"
Sorumlu bir şekilde rekabete girmek istiyoruz böylece rekabetçi atışmaya sıçramasın. Tehlikeyi azaltıyoruz Çin ile birlikte. Çin’i izole etmiyoruz. Çin ile rekabet çatışmaya dönüşmemeli.
FOSİL YAKITLARDAN UZAKLAŞMALIYIZ
Dünyanın her yerinde sıcak hava dalgalarını gördük. Orman yangınları Kuzey Amerika’yı yaktı geçti, Afrika’da kuraklık gördük. Libya’da çok trajik sel gerçekleşti. Bu gördüğümüz şeyler çok önemli bir resim çiziyor bize. Fosil yakıtlardan uzaklaşmalıyız. Bu iklim krizinin sebeplerinden biri. Günlerden birinde benim hükümetim, ABD bu krizi çözecek. Temiz enerjiye doğru ilerleyeceğiz. Kongre ile birlikte iklim finansmanını 4 katına çıkarmaya çalışıyoruz.
TRİLYONLARCA DOLARLIK FON
ABD kendi üstüne düşeni yapmaya söz veriyor. Benim üçüncü yılımda da ABD yüzlerce milyar dolarlık bir yatırımda bulundu. Gıda güvenliğini sağlamak, eğitime dünyaca erişim sağlamak, sağlık sistemlerine erişimi sağlamak ve küresel salgınlarla savaşmak üzerine. Ancak ileriye doğru gidişimizi artırmak, hedefleri ulaştırmak için daha fazla şey yapmak, daha fazla ortaklıklar kurmamız gerekiyor. Ortak sonuçlara katlanmak trilyonlarca dolarlık fon oluşturmamız gerekiyor.
"ABD KİTLE İMHA SİLAHLARINI ORTADAN KALDIRMADA KARARLI"
Dostlar, iş birliği ortaklık bunlar ilerlemenin anahtarı. Her şey üzerinde aynı fikir de olmak zorunda değiliz. Uluslararası güvenliğin kilidi burası. Rusya şu an yaptırımları deliyor ve Avrupa anlaşmasından çekildiğini duyurdu. Bu çok sorumsuz, dünyayı daha az güvenli hale getiriyor. ABD iyi niyetle kitlesel imha silahlarını ortadan kaldırmada kararlı.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi: Dünya bir kurtarıcı bekliyor
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurul Salonu'nda, BM 78. Genel Kurulu görüşmelerinde katılımcılara hitap etti.
Reisi, şu ifadeleri kullandı:
"Dünya bir kurtarıcı bekliyor. Semavi dinlerin hepsi bunu vadetti. Bu kurtarıcı var ve şu an hayatta (yaptıklarımıza şahitlik ediyor). Biz iman ediyoruz ki, ilahi irade, peygamberlerin de vadettiği üzere, adalet yeryüzünü kaplayacaktır. Ve Allah'ın salih kulları tüm yer yüzünde hakimiyet sahibi olacaklardır. Beşeriyet, bilinçlenmenin artması ve cehaletin yok olmasıyla ayağa kalkacaktır. Dünya ilahi buyruğun yerine gelmesini bekliyor."
ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesine yönelik eleştirilerini yineleyen Reisi, Washington yönetiminin bu tutumunu "zorbalık" olarak nitelendirdi.
Reisi, "ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesi, anlaşmaya bağlılık ilkesinin ihlaliydi. Amerika'nın bu davranışı, iddiasının aksine, işbirliği yerine kanunsuzluğu ve zorbalığı ikame etmesidir." ifadelerini kullandı.
Nükleer silahın ülkesinin savunma doktrininde yer almadığını öne süren Reisi, "Atom bombası suçu işleyen (ABD), nükleer silahsızlanmaya gitmediği gibi bir de yaptırımlarla milletin hakkını ayaklar altına alıyor." şeklinde konuştu.
Reisi “Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ülkelerini zayıflatmak için Ukrayna'daki şiddet ateşini körükledi” dedi.
Baran Haber
