Uluslararası çapta, Çin’in Doğu Türkistan’da uyguladığı devlet destekli zorla çalıştırma programlarına son verilmesi yönündeki çağrıların güçlendiği bir dönemde, Çinli yetkililerin 2023 yılında en az 2,5 milyon kişiyi sözde "Mesleki Eğitim Merkezi” olarak adlandırılan toplama kampına gönderdiği öğrenildi.
Çin kontrolündeki "Xinjiang gazetesi" 19 Ocak bildirdiğine göre, Doğu Türkistan’daki sözde “Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi” İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik dairesi, 2023 yılında Kalkınma adı altında, işletmelerin ve bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda, "fazla işgücü olarak adlandırılan işsizler ve sözde iş bulmakta zorlanan kitlelere yönelik hedefli eğitim” programı kapsamında en az 2,5 milyon kişiye, sözde “mesleki beceri eğitimini” güçlendirerek tüm alanlardaki üretimi artırdığı bildirildi.
Bilgilere göre, geçen yıl 2 milyon 499 bin kişiye yönelik “mesleki beceri eğitimi” verildiği ve Uygurların zorla çalıştırılmasıyla yıllık katma değer üretiminde yüzde 166,6 oranında artış sağlandığı ifade ediliyor.
Ekim 2023’de Alman Araştırmacı Dr. Adrian Zenz tarafından yayımlanan ilgili rapora göre, Doğu Türkistan’daki sözde "Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, Çiftçi ve İşçi İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Denetleme Müdürlüğü"nün, Çin Komünist Partinin (ÇKP) "14. Beş Yıllık Plan” döneminde, Doğu Türkistan'da her yıl 2 milyon 750 bin kırsal nüfusun ucuz işgücü olarak zorla çalıştırıldığı ve "Yaşama yakın istihdam", "yerel istihdam", "Birleşik istihdam" gibi çeşitli isimlerle adlandırılan toplama kamplarının yakınına inşa edilen “Yapay sanayi şehircikler” sayesinde Binlerce Şirket’i “Xinjiang’a Yardım” bahanesiyle Doğu Türkistan’a konumlandırıldığı ve sözde “Xinjiang” menşeli bu şirketler köle işçilik ürünlerini dünyaya sattığı ortaya konulmuştu. Çin medyasında çıkan ilgili haberler ise araştırmacıların iddialarını doğruluyor.
Yüzbinlerce Uygur Türkü'nün bölgedeki fabrikalarda zorla çalıştırıldığı ayyuka çıkmış, Doğu Türkistan'daki bazı işletmeler, "zorla çalıştırma" yoluyla üretim yapıldığına ve Batı, Avrupa ülkelerine ithal edildiğine dair suçlamaların hedefi olmuştu.
Pekin yönetiminin sözcüleri ise zorla çalıştırma iddialarını "Çin-karşıtı güçler tarafından uydurulmuş yalanlar" olarak nitelemiş; Uygurların durumundan memnun olduğunu savunarak, “ülkedeki insan hakları durumunun gerçeğe aykırı olarak ABD’nin başını çektiği ülkelerce karalanmaya çalışıldığı” konusunda propagandasına ısrar ediyor.
Nitekim Avustralya Stratejik araştırma enstitüsü (ASPİ) raporuna göre, 100 den fazla ülke ve 83 ünlü markaya mal tedarik etmede, Doğu Türkistan’daki Uygur Müslümanların köle işçi olarak çalıştırılmasından yararlandığı ortaya konuluyor.
Muhammed Ali ATAYURT-Istiqlal Haber
Kaynak: RFA
