Türkiye'nin öncülüğünde yeni bir Ortadoğu vizyonu Türkiye'nin öncülüğünde yeni bir Ortadoğu vizyonu

Genel kabul gören görüş, Britanya'nın yönetilen bir düşüşün nazik sancılarını çektiği yönünde. Brexit'in pervasız coşkuları ve başarısız Truss deneyinden sonra, şimdi imparatorluk sonrası olağanüstü kaderiyle ayık bir şekilde yüzleşmelidir. Pek çok kişi ülkenin süregelen düşüşünde tam anlamıyla Britanya'ya özgü bir şey görüyor: hoşnutsuzluk, işlevsizlik ve çürümenin duyarsız bir hikayesi. Yönetici sınıfın ülkeyi yüksek vergiler, düşük büyüme ve çökmekte olan kamu hizmetlerinden oluşan bir kıyamet döngüsünden kurtarmaktan vazgeçmiş olması kimsenin umurunda değil gibi görünüyor. ABD ekonomisi "hesaplanamayan yumuşak inişe" doğru yol alırken, İngiltere'de enflasyon ve kamu sektöründeki grevler hala devam ediyor.

Ancak İngiltere'nin kaderi, her geçen yıl hayatınızı kirada geçirme, sokakta akli dengesi yerinde olmayan dilenciler tarafından saldırıya uğrama ya da tedavi edilebilir bir kanserden ölme olasılığınızın biraz daha arttığı bir yer olarak giderek daha fakir, daha huysuz ve kenarları daha sert bir hale gelmekten ibaret değil. Ancak risk, böyle bir senaryonun  tam anlamıyla bir acil durumdan ziyade yavaş yavaş yanan bir sefalet - aslında çok iyimser olabileceğidir. Ülke bir uçurumun kenarına doğru savrulmaktan çok, aşağı doğru bir eğimde yuvarlanıyor.

İngiltere hızla olağanüstü hale yaklaşıyor. Çoğu insanın tanımına göre ülke neredeyse iflas etmiş durumda. Vergiler barış zamanının en yüksek seviyesindeyken bile, devlet sürdürülemez harcamaları ödemek için milyarlarca dolar borçlanıyor. Yetkililerin kamu borcu ihracında yaptıkları hatanın ardından, borç servis maliyetleri şu anda G7'de en hızlı artan kalem.

65 yaş üstü nüfusun oranı arttıkça, ülke kamu sektörü emekliliğinde bir saatli bombanın üzerinde oturuyor. Sağlık harcamaları artık o kadar devasa boyutlara ulaştı ki, İngiliz devleti yakında reforme edilemeyen bir NHS'nin sadece bir yan kuruluşu gibi görünecek. Bu durum, son 15 yıldır fiilen bitkisel hayatta olan ekonominin vahim durumunu bir kenara bırakıyor.

Eğer İngiltere, Japonya'nın kayıp on yılından kaçışını taklit ederek krizden çıkış yolunu harcayabilseydi, tüm bunlar bu kadar korkunç olmazdı. Ancak Liz Truss deneyinin de gösterdiği gibi İngiltere, ister vergi indirimi ister Biden tarzı bir teşvik paketi için olsun, daha fazla borç alabilecek durumda olmayabilir.

Yine de seçkinler arasında İngiltere'nin gerçek bir krize doğru ilerliyor olabileceği konusunda yaygın bir kayıtsızlık var. Mali ve parasal otoritelerin eski kaldıraçlarının kontrol altına almakta yetersiz kalabileceği bir kriz. Ekonomi uzmanları hala İngiltere gibi bir ülkenin parasının tükenebileceği ihtimalini küçümsüyor ve devlet iflaslarının gelişmekte olan ülkelerin ve bağımsız merkez bankaları olmayan ülkelerin işi olduğunu savunuyor. Finans piyasalarının Britanya'ya sonsuza kadar bakıp, ülkenin devam eden bir endişe kaynağı olduğunu düşüneceklerinden gerçekten eminler mi?

İngiltere rotasını değiştirmediği takdirde, demografik eğilimler ve refah devletini finanse etme baskısı nedeniyle çökecek ilk zengin Batı ülkesi olmaya aday olduğu düşünülemez değil. Ya da G7'den düşerek, dünya sıralamasında ABD ve Almanya yerine Arjantin ve Polonya ile omuz omuza vererek aşağılanmaya maruz kalacaktır.

Asıl soru, bu tuzaktan nasıl kurtulacağımızdır. Bazıları, ülkenin ihtiyacı olan şeyin Thatcher kalıbında başka bir lider olduğunu düşünebilir. Vatanseverlik ve inatçılığın doğru karışımıyla aşılanmış biri ülkeyi zorla sert ilaçla besleyebilir. Ancak bu çok aceleci bir varsayımdır: herhangi birinin gerçekten ne yapılması gerektiğini ayrıntılı olarak bildiği varsayımı.

Britanya'nın gerilemesi bir muamma ile sarmalanmış gerçek bir gizemdir. Örneğin tek bir ekonomist bile ülkenin "verimlilik bulmacasını" ikna edici bir şekilde açıklayabilmiş değil. Bölgesel eşitsizliği gidermek için sonu gelmeyen stratejiler izlenmesine rağmen, şirketlerin en iyi yetenekleri işe almak için Londra'da üslendiği ve işçilerin de en iyi işler için Londra'ya akın ettiği tavuk-yumurta bilmecesi sinir bozucu bir şekilde çözülememiştir.

Siyaset ve medya çevrelerinde, Britanya'nın gerilemesinin hikayesi histriyonik ve karmaşıktır. Durgunluk Brexit'ten önce başlamış olsa da Brexit en popüler suçlu. "Kötü bankacılar" da suçlanıyor, her ne kadar 2008'den bu yana durağan verimlilik, coşkulu bankacılık patlamasının daha derin bir rahatsızlığı doğurmak yerine gizlediğini öne sürse de. Bir başka tembel argüman da İngiltere'nin gerilemesinin imparatorluk sonrası karma olduğudur. İkinci Dünya Savaşı sonrası Alman ekonomik mucizesi, bu tür batıl inançlı kendi kendini kırbaçlamayı bir perspektife oturtmalıdır. Tarihçiler arasında sonsuz tartışmalara neden olan ancak politika sohbetlerinde yer almayan bir soru, Britanya'nın emperyal gücünün zirvesindeyken feci bir yanlış dönüş yapıp yapmadığıdır. 19. yüzyılın sonlarından savaş sonrası döneme kadar bir imparatorluğu endüstriyel beceriden ziyade gemicilik, finans ve sterlini destekleyerek sürdürebileceğine dair kumar oynadı.
Bu yanlıştan nasıl dönüleceği de tam olarak açık değildir.


The Telegraph/ SHERELLE JACOBS