İsrail hükümetinin on yıllardır süren anlaşmazlığı çözecek bir yasa çıkarması için 31 Mart son tarih olarak belirlenmişken, Netanyahu 30 günlük erteleme için Yüksek Mahkeme'ye son dakika başvurusunda bulundu.
Bu talebin kabul edilmemesi halinde, Haredilerin askere alınmasını engelleyen mevcut Ulusal Hizmet Yasası muafiyetleri Pazartesi gününden itibaren sona erecek.
Yüksek Mahkeme doğrudan yanıt vermedi, ancak Perşembe günü hükümetin önümüzdeki haftadan itibaren zorunlu askerlikle yükümlü olacak Haredilerin finansmanını dondurmasını emreden bir ara karar yayınladı.
AÇMAZIN ARKASINDA NE YATIYOR?
Ultra-Ortodoks Haredi cemaatine sunulan muafiyetler, İsrail devletinin ilk başbakanı sosyalist David Ben-Gurion'un kendilerini dini çalışmalara adayabilmeleri için yaklaşık 400 öğrenciyi askerlik hizmetinden muaf tuttuğu 1948 yılına kadar uzanıyor.
O zamandan bu yana, hızla büyüyen Harediler, İsrail nüfusunun %13'ünden fazlasını oluşturacak şekilde genişlediğinden ve yüksek doğum oranı nedeniyle bu oranın 40 yıl içinde yaklaşık üçte birine ulaşması beklendiğinden, muafiyetler giderek artan bir baş ağrısı haline geldi.
Haredi'lerin orduya katılma konusundaki direnci, pek çok ailenin askerlik hizmeti nedeniyle zayıflayacağından korktuğu güçlü dini kimlik duygusuna dayanıyor.
Bazı Haredi erkekler orduya hizmet etse de çoğu asker olmuyor ve birçok laik İsrailli bunun sosyal bölünmeleri daha da kötüleştirdiğini düşünüyor. Genellikle Ortodoksların yoğun olduğu mahallelerde yaşayan ve hayatlarını dini çalışmalara adayan birçok Haredi erkeği para için çalışmıyor; bağışlar, devlet yardımları ve çoğu çalışan eşlerinin düşük maaşlarıyla geçiniyor.
Vergileriyle Haredileri sübvanse eden ve kendileri de askerlik yapmak zorunda olan laik İsrailliler için muafiyetler uzun zamandır kızgınlık yaratıyordu ve Gazze'deki savaşın başlamasından bu yana geçen altı ayda bu kızgınlık daha da arttı.
Birçok İsrailli Gazze’deki savaşı ülkenin geleceği için varoluşsal bir savaş olarak görüyor ve yaklaşık 300.000 yedek asker savaşmak için orduya katıldı. Kamuoyu yoklamaları Haredi askerlik muafiyetlerinin kaldırılmasına yönelik çok geniş bir kamuoyu desteği olduğunu göstermektedir.
NETANYAHU İÇİN TEHLİKEDE OLAN NE?
Netanyahu için ise riskler yüksek. Kamuoyu muafiyetlerin kaldırılmasından yana görünürken, hükümetinde iki Haredi partisi bulunuyor ve bu partilerin ayrılması yeni seçimleri tetikleyebilir ki olası seçimlerde kamuoyu yoklamaları Netanyahu'nun kaybedeceğini gösteriyor.
Perşembe günü iki parti (Birleşik Tevrat Yahudiliği ve Şas) Yüksek Mahkeme'nin son kararını kınadı ve şu ana kadar açıkça hükümetten ayrılma tehdidinde bulunmamış olsalar da bu kararla mücadele etme sözü verdi.
Diğer taraftan, Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın müttefikleri, aralarında seçimlerin yapılması halinde başbakan olma ihtimali yüksek olan eski bir general olan merkezci Benny Gantz'ın da bulunduğu İsrailliler, yükün daha geniş bir şekilde paylaşılması için daha fazla İsraillinin görev yapmasını istiyor.
Gallant geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, yeni bir zorunlu askerlik yasasının tüm partilerin desteğine ihtiyaç duyacağını belirterek, muafiyetleri koruyan herhangi bir yeni yasaya karşı çıkacağını ifade etti.
