Tel Aviv yönetimi, silah ithalatını önemli ölçüde arttırdı. Bu ithalatın yüzde 69’unu Amerika Birleşik Devletlerinden, yüzde 30’unu Almanya’dan aldığı silahlar oluşturuyor. İsrail silah pazarında payları küçük de olsa Hollanda, Kanada, İtalya, İngiltere, Fransa ve Avusturya da Tel Aviv’e silah satıyor.
En büyük mühimmat destekçisi ABD
Beyaz Saray, İsrail’e yılda yaklaşık 3 milyar 300 milyon ile 3 milyar 800 milyon dolar değerinde askeri yardım sağlıyor. İsrail’in Gazze’ye saldırılarının başlamasıyla Washington yönetimi İsrail’e tonlarca güdümlü bomba ve füze teslim etti. Ancak Tel Aviv yönetiminin 2023 yılında aldığı silah sayısı neredeyse 2022 aldığı silah sayısına eşit görünüyor.
Bu duruma Amerikan medyası şüpheci bakıyor. Sık sık Biden yönetiminin İsrail’e sessizce yüzlerce silah yaptığı iddiaları gündeme geliyor. Satışların Kongre’ye resmi olarak bildirilmesini gerektiren parasal miktarın altında tasarlandığı düşünülüyor. Sessizce satışı yapıldığı iddia edilen silahların arasında özellikle hassas güdümlü bombalar dikkat çekiyor.
Amerika Birleşik Devletleri sadece askeri değil mali destek de sağlıyor. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ABD’nin en çok mali destek verdiği ülke, İsrail. 2023 yılına kadar Tel Aviv yönetimi, Washington yönetiminden toplam 158 milyar dolar destek aldı.
En son Amerikan Başkanı Joe Biden 95 milyar dolarlık savunma destek ödeneğini içeren yasayı imzaladı. Yasa, İsrail’e 26 milyar 400 milyon dolarlık destek paketini içeriyor. Böylece, İsrail’in hava savunma sistemlerine ek envanter ve askeri malzeme alabilecek.
Silah tedarik eden ikinci ülke: Almanya
Almanya, 2023’te İsrail’e 327 milyon avroluk silah ve askeri malzeme satışına onay verdi. Böylece, yapılan silah satışı 2022’ye göre 10 katına çıkmıştı. 2024 yılına gelindiğinde ise Berlin hükümeti, 32 bin 449 avroluk silah ve askeri malzeme satışına onay verdi.
İsrail’e satılan silahların büyük bir kısmı 7 Ekim Gazze’ye saldırılarının başlamasından ardından onaylandı. Alman Medyasının haberine göre bir grup avukat başvuru yaptı. Berlin İdare Mahkemesi, Alman hükümetinden İsrail’e silah sevkiyatının uluslararası hukuk ihlal edilmeden hangi kriterlere göre gerçekleştirildiğini açıklamasını talep etti.
Verileri ilk yayınlayan Alman Haber Ajansı (DPA), Almanya'nın İsrail'e ağırlıklı olarak hava savunma sistemleri ve iletişim ekipmanları için parça tedarik ettiğini bildirdi.
İhraç edilen silahlar arasında 3.000 taşınabilir tanksavar silahı ve otomatik ya da yarı otomatik ateşli silahlar için 500.000 mermi yer almaktadır.
DPA, lisansların çoğunun kara araçları ve silah geliştirme, montaj, bakım ve onarım teknolojisi ihracatına verildiğini belirtti.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) verilerine göre Almanya, 2019-2023 yılları arasında İsrail'e yapılan askeri yardımın yaklaşık yüzde 30'unu sağladı.
İtalya
Bir Dışişleri Bakanlığı kaynağı 9 Mayıs'ta, ABD ve Almanya'dan sonra İsrail'in en büyük üç silah tedarikçisinden biri olan İtalya'nın, Gazze savaşının başlamasından bu yana yeni ihracat onayları vermeyi durdurduğunu doğruladı.
Reuters "Her şey durdu. Son siparişler kasım ayında teslim edildi" dedi.
İtalyan yasaları, savaş halindeki ve uluslararası insan haklarını ihlal ettiği düşünülen ülkelere silah ihracatını yasaklamaktadır.
Savunma Bakanı Guido Crosetto mart ayında İtalya'nın İsrail'e silah ihraç etmeye devam ettiğini, ancak silahların Gazze'deki sivillere karşı kullanılmayacağını doğruladıktan sonra emirleri imzaladığını söyledi.
İtalya, yalnızca Aralık ayında İsrail'e 2022'nin aynı ayında gönderdiği miktarın üç katına denk gelen 1,3 milyon avro değerinde silah gönderdi.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından hazırlanan bir rapora göre İtalya, 2019-2023 yılları arasında İsrail'e helikopterler ve deniz toplarını da içeren askeri yardımın yaklaşık yüzde birini sağladı.
Birleşik Krallık
İngiltere İsrail'in en büyük silah tedarikçilerinden biri değil. ABD'nin aksine İngiliz hükümeti İsrail'e doğrudan silah vermiyor, bunun yerine şirketlere F-35 parçaları gibi, genellikle ABD tedarik zincirlerinin bir parçası olan bileşenleri satmaları için lisans veriyor.
İngiltere, geçtiğimiz yıl İsrail'e en az 42 milyon pound (52,5 milyon dolar) değerinde savunma ekipmanı satışı için ihracat lisansı verdi.
Lisanslar mühimmat, insansız hava araçları, hafif silah mühimmatı, uçak ve helikopter parçaları ile saldırı tüfekleri gibi kalemleri içeriyordu.
Başbakan Rishi Sunak dün (Perşembe) Parlamento'ya, İngiltere'nin dünyadaki en katı ruhsatlandırma izleme sistemlerinden birini uyguladığını ve İsrail'in insani hukuka uyumuna ilişkin tavsiyeleri periyodik olarak gözden geçirdiğini söyledi. Sunak “İhracat lisansları konusunda son değerlendirmeden sonra da durum değişmedi” ifadelerini kullandı.
Bazı sol muhalefet partileri Gazze'deki yüksek ölü sayısı karşısında hükümeti ihracat lisanslarını iptal etmeye ve silah ihracatının devam edebileceği değerlendirmesine yol açan hukuki tavsiyeleri kamuoyuna açık şekilde yayınlamaya çağırdı.
Kanada
Kanada hükümeti 20 Mart'ta yaptığı açıklamada, 8 Ocak'tan beri İsrail'e silah ihracat lisanslarını askıya aldığını ve Ottawa silahların insancıl hukuka uygun olarak kullanılacağını garanti edene kadar dondurmanın devam edeceğini duyurdu.
Uluslararası insan hakları grupları, İsrail'in Gazze'deki bombalamaları ve kara saldırılarında ölenlerin çoğunun sivil olduğunu söylüyor.
Kanada, 7 Ekim'deki Hamas saldırısından bu yana en az 28,5 milyon C$ (21 milyon dolar) değerinde yeni satış izni vererek, bir önceki yıl yaptığı satış miktarını aştı.
Hollanda
Hollanda hükümeti, bir temyiz mahkemesinin kararında, yedek parçaların insancıl hukuku ihlal edecek şekilde kullanılma riski bulunduğu sonucuna varmasının ardından şubat ayında İsrail'e F-35 yedek parça sevkiyatını durdurdu. Hükümet mahkeme kararını temyize götürüyor.
Kaynak: TRT Haber, Şarkul Avsat
