Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) son raporuna göre, Avrupa'da savaş uçakları, tanklar, uçaksavar sistemleri ve denizaltı gibi ağır silahların ithalatı önceki 5 yıla göre rekor seviyede arttı. 2015-2019 döneminde küresel silah ithalatının %11'ini gerçekleştiren Avrupa, 2020-2024 arasında bu oranı %28'e yükseltti.

Avrupa’daki NATO üyelerinin silah ithalatı %105 artarken, bu silahların %64’ü ABD’den temin edildi. 2015-2019 yıllarında ABD’nin Avrupa’ya silah ihracatındaki payı %52 iken, bu oran son 5 yılda daha da yükseldi. Özellikle İngiltere, Hollanda ve Norveç, ABD silahlarının en büyük alıcıları oldu.

Ukrayna, En Büyük Silah İthalatçısı Oldu

Rusya-Ukrayna Savaşı, küresel silah ticaretinde önemli değişikliklere neden oldu. Ukrayna, ithalatını yaklaşık 100 kat artırarak, küresel toplam ithalatın %8,8’ini gerçekleştirdi. Ukrayna'nın en büyük tedarikçileri ABD (%45) ve Almanya (%12) oldu.

Savaş sebebiyle Batı’dan büyük miktarda silah alan Ukrayna, hava savunma sistemlerinden tanklara, topçu sistemlerinden savaş uçaklarına kadar geniş bir yelpazede ithalat yaptı.

'AB, Türkiye'nin üyeliği ile güç kazanır' 'AB, Türkiye'nin üyeliği ile güç kazanır'

ABD, Küresel Silah Pazarında Liderliğini Koruyor

ABD, 2020-2024 yıllarında silah ihracatını %21 artırarak dünya genelinde en büyük tedarikçi konumunu sürdürdü. Bu dönemde ABD, 107 ülkeye silah sattı. ABD şirketlerinin küresel silah ihracatındaki payı %35'ten %43'e çıkarken, Rusya'nın payı %21'den %7,8’e düştü.

ABD, savaş uçakları ve uzun menzilli saldırı sistemleri konusunda en çok tercih edilen tedarikçi olmaya devam ederken, Avrupa’daki silahlanmanın başlıca yönlendiricisi konumuna geldi.

Fransa ve Almanya Silah İhracatını Artırdı

Rusya'nın silah ihracatında yaşadığı büyük düşüş sonrası, Fransa dünyanın ikinci büyük silah ihracatçısı konumuna yükseldi. 2020-2024 yıllarında 65 ülkeye silah satan Fransa, küresel silah ihracatının %7,8’ini gerçekleştirdi.

Almanya da bu dönemde İsrail'in en büyük silah tedarikçilerinden biri oldu. Almanya, İsrail’in toplam silah ithalatının %33’ünü karşılarken, ABD %66 ile İsrail’e en fazla silah sağlayan ülke oldu.

Orta Doğu'daki ülkelerin toplam silah ithalatı ise 2015-2019 dönemine kıyasla %20 azaldı. Ancak Suudi Arabistan, ABD silahlarının en büyük alıcısı olmaya devam etti.

Savaş Korkusu mu, Silah Ticareti mi?

Avrupa’daki silah ithalatının arkasındaki temel sebepleri şunlar olduğu öngörülüyor:

  1. Rusya-Ukrayna Savaşı: NATO, Rusya’yı büyük bir tehdit olarak konumlandırıyor ve Avrupa ülkelerini daha fazla silahlanmaya zorluyor. Ukrayna’nın silah ithalatı 100 kat artarak dünyanın en büyük ithalatçılarından biri haline geldi. ABD ve Almanya başta olmak üzere Batılı ülkeler, Ukrayna’ya silah akıtıyor.

  2. ABD’nin Avrupa’yı Silah Pazarına Çevirmesi: Avrupa’nın ithal ettiği silahların yarısından fazlasını ABD sağlıyor. Washington, NATO ülkelerini korkutarak daha fazla savaş uçağı, tank ve hava savunma sistemi almaya yönlendiriyor. Özellikle Polonya, Almanya, Fransa gibi ülkeler yüzlerce savaş uçağı sipariş etti.

  3. Avrupa Savunma Sanayisini Güçlendirme Girişimi: ABD’ye olan bağımlılığı azaltmak isteyen bazı Avrupa ülkeleri, yerli üretimi artırmaya çalışıyor. Ancak ironik şekilde, bu projelerde bile Amerikan ve İsrail silah şirketleri büyük rol oynuyor.

  4. Batı’nın Yeni Savaş Planları: Avrupa’daki silahlanma, sadece Rusya’yla değil, genel olarak Batı’nın küresel savaş stratejileriyle bağlantılı. Orta Doğu ve Asya’da çıkması muhtemel çatışmalar için Avrupa’yı ileri karakol haline getirmek isteyen ABD, kıtayı dev bir cephaneliğe çeviriyor.

Avrupa, ABD’ye Bağımlılığını Artırıyor

Yirmi yıl aradan sonra ilk kez, Avrupa, ABD'nin en büyük silah alıcısı konumuna yükseldi. 2020-2024 döneminde ABD’nin silah ihracatında en büyük pay %35 ile Avrupa’ya gitti.

Orta Doğu, %33 ile ikinci sıraya gerilerken, Asya ve Okyanusya bölgelerinin silah ithalatı Çin’in yerli üretimini artırması nedeniyle %21 düştü. Çin, 2020-2024 döneminde küresel silah ihracatının %5,9’unu gerçekleştirerek en büyük dördüncü ihracatçı oldu.

Avrupa’nın hızla artan silah ithalatı, kıtanın askeri harcamalarındaki yükselişin devam edeceğini gösteriyor. Özellikle Rusya ile artan gerilim ve NATO’nun bölgedeki etkisini güçlendirme politikası, bu yükselişin arkasındaki en büyük etkenlerden biri olarak öne çıkıyor.